Od 1 września 2012 r. do szkoły będą musiały uczęszczać wszystkie dzieci, które w danym roku szkolnym ukończą sześć lat. Obecnie o tym, czy sześciolatek trafi do przedszkola lub szkoły, zdecydują rodzice. Ostatecznie o jego przyjęciu zdecyduje dyrektor szkoły. To oznacza, że obowiązek szkolny będzie rozpoczynał się z początkiem roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym dziecko skończy sześć lat. Trwać ma do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do pełnoletniości ucznia (czyli ukończenia 18 lat).
Objęcie nauką dzieci o rok młodszych ma wyrównywać ich edukacyjne szanse. Ma również umożliwić wcześniejsze rozpoznawanie uzdolnień dzieci.

Szkoła dla sześciolatków

Za dwa lata, od 1 września 2012 r. obowiązkiem szkolnym zostaną objęte dzieci w wieku sześciu lat. W tym samym czasie naukę w szkole mogą już rozpocząć pięciolatki, pod warunkiem jednak że wykażą psychofizyczną dojrzałość. Decyzję o ich przyjęciu ostatecznie podejmie dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii w poradni psychologiczno-pedagogicznej. W latach szkolnych 2010/2011 – 2011/2012, na wniosek rodziców, obowiązkiem szkolnym może być objęte dziecko, które w danym roku kalendarzowym skończy sześć lat. Dyrektor publicznej szkoły może przyjąć do niej sześciolatka, jeżeli pozwalają na to warunki organizacyjne szkoły. Oznacza to, że jeśli samorządy nie będą miały środków finansowych na przygotowanie szkoły do nauki sześciolatków, to dyrektorzy odmówią rodzicom przyjęcia takiego dziecka.
Na dostosowanie szkół do realizacji takiego zadania samorządy mogą się ubiegać o pomoc finansową z budżetu państwa m.in. z programu Radosna szkoła. W ubiegłym roku na ten cel przeznaczono 40 mln zł, a w tym 150 mln zł. W 2011 roku zarezerwowana kwota również ma wynieść ok. 150 mln zł.
Program zakłada wspieranie organów prowadzących publiczne i niepubliczne szkoły podstawowe oraz ogólnokształcące szkoły muzyczne I stopnia w tworzeniu odpowiednich warunków do aktywności ruchowej najmłodszych uczniów. Zanim taka pomoc trafi do szkół, wojewoda powiadamia gminy o możliwości ubiegania się o środki na dostosowanie szkół na przyjęcie sześciolatków. Te muszą następnie sporządzić wniosek i przedstawić swoje zapotrzebowania, począwszy od pomocy dydaktycznych, a kończąc na utworzeniu placu zabaw.
Dlatego na przygotowanie wszystkich szkół do przyjęcia sześciolatków są jeszcze dwa lata. Trzeba pamiętać, że od odmownej decyzji dyrektora szkoły, który uzna, że jego placówka nie jest przygotowania na naukę sześciolatków, rodzicowi nie przysługuje odwołanie.
Wszystkie szkoły podstawowe mogą się starać o dotację na zakup pomocy dydaktycznych dla miejsc zabaw w placówkach. W szkole z liczbą uczniów do 69 pomoc ta wynosi 6 tys. zł, a powyżej 70 uczniów – maksymalnie 12 tys. zł. Jeżeli szkoła chce utworzyć lub zmodernizować plac zabaw, może liczyć na dofinansowanie w wysokości od 63 tys. zł do 115 tys. zł. Warunkiem otrzymania tych pieniędzy jest wkład własny organów szkół, który musi być na poziomie 50 proc. kosztów inwestycji. Na podobnych zasadach placówki mogą występować o zwrot kosztów zakupu pomocy dydaktycznych lub utworzenia placu zabaw, jeżeli ich koszty zostały lub zostaną poniesione od 1 stycznia 2009 r. do 10 października 2013 r.



Warunki nauki

Zanim sześciolatki trafią do szkoły, trzeba stworzyć im warunki do nauki. Samorządy muszą podzielić przeznaczone dla nich sale na dwie części. W jednej z nich (wyposażonej w tablicę, stoliki itp.) mają się odbywać zajęcia dydaktyczno-wychowawcze, a w drugiej (odpowiednio do tego przystosowanej, m.in. w dywaniki lub materace) dzieci powinny móc się bawić i odpoczywać.
Atrakcyjność i użyteczność sal uzależniona jest od pomysłu nie tylko dyrektora, nauczycieli, ale również rodziców. Ministerstwo Edukacji Narodowej zaleca wyposażenie sal w pomoce dydaktyczne i przedmioty potrzebne do zajęć, sprzęt audiowizualny, komputery z dostępem do internetu, ale co również jest bardzo ważne, w gry i zabawki dydaktyczne, kąciki tematyczne, biblioteczkę itp. Wskazane jest, aby nauczyciel wykorzystywał część wolną sali do przeprowadzania zajęć, przy których uczeń nie musi siedzieć przy stoliku.
Samorząd musi się też liczyć z przystosowaniem szatni i łazienek do wzrostu najmłodszych dzieci. Szkoły muszą też zadbać o wydzielenie dla sześciolatków oddzielnych korytarzy. Takie rozwiązanie ma tłumić hałas panujący w czasie przerw wśród starszych uczniów. Najlepszym rozwiązaniem jest utworzenie sal dla sześciolatków na oddzielnym piętrze. Gminy nie mogą też zapominać o przyszkolnych ogródkach zabaw wyłącznie dla najmłodszych – na wzór funkcjonujących w przedszkolach. W szkole, gdzie uczą się sześciolatki, powinna być też stołówka i zapewniona możliwość korzystania z ciepłych posiłków.
Zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty za działalność szkoły lub placówki, w szczególności za zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki odpowiada organ prowadzący tę szkołę lub placówkę.
Z kolei w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. nr 4, poz. 17) określone zostały wskazania dotyczące organizowania zajęć z uczniami klas I – III.
Rodzice, którzy zdecydują się na posłanie sześciolatków do szkoły, mogą też liczyć na bezpłatny dowóz do oddalonej szkoły.
Jeśli droga ucznia pierwszej klasy z domu do najbliższej szkoły podstawowej przekracza trzy kilometry, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka. W przypadku gdy rodzice zdecydują się we własnym zakresie na dowożenie dziecka do szkoły, gmina zobowiązana jest zwrócić koszty przejazdu. Może też zaproponować rodzicom zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.



Przedszkole lub opinia

Przygotowanie szkół na przyjęcie sześciolatków nie wystarczy.
Kolejnym warunkiem, jaki musi spełnić sześciolatek, by mógł uczęszczać do pierwszej klasy, jest jego wcześniejsze objęcie wychowaniem przedszkolnym w roku szkolnym poprzedzającym ten, w którym ma rozpocząć naukę w szkole. Nie dotyczy to dzieci, które mają pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej.
W większości krajów europejskich naukę rozpoczynają dzieci młodsze niż siedmioletnie. W ocenie Ministerstwa Edukacji Narodowej objęcie w Polsce dzieci sześcioletnich obowiązkiem szkolnym pozwoli stworzyć im warunki edukacji porównywalne z warunkami w innych krajach europejskich.
Harmonogram obowiązku szkolnego
Do szkoły, na wniosek rodziców, mogą zostać przyjęte:
● w roku szkolnym 2010 – 2011 dzieci urodzone w 2004 roku,
● w roku szkolnym 2011 – 2012 dzieci urodzone w 2005 roku,
pod warunkiem że:
● dyrektor zdecyduje, czy szkoła spełnia warunki do ich przyjęcia,
● sześciolatki zostały rok wcześniej objęte wychowaniem przedszkolnym lub
● posiadają pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej.