ZUS dostanie więcej pieniędzy na działania, które mają zapobiegać wypadkom przy pracy. Dzięki temu spadną wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na wypłatę odszkodowań dla pracowników.
– Brak przeciwdziałania wypadkom w firmach powoduje, że rosną nie tylko koszty leczenia ich ofiar, ale także wysokość świadczeń wypłacanych im lub ich rodzinom przez ZUS – mówi prof. Danuta Koradecka, dyrektor Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy.
Według szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) tzw. koszty społeczne wypadków, jakim ulegają pracownicy, mogą wynosić nawet 48 mld zł rocznie. Dodatkowym problemem jest to, że ich liczba rośnie. W 2005 r. poszkodowanych w wypadkach przy pracy było 84,4 tys. osób. W 2009 r. liczba ta wzrosła o kolejne 3 tysiące. Tylko w I kwartale tego roku liczba wypadków przy pracy przekroczyła 18 tys. W ubiegłym roku ZUS wydał na wypłatę rent wypadkowych 4,1 mld zł. Tylko jednorazowe odszkodowania (łącznie) kosztowały go 307,8 mln zł.
Poszukując oszczędności, rząd w latach 2003 – 2008 ograniczył wydatki na zapobieganie wypadkom w pracy. W tym roku ZUS na ten cel może wydać jedynie 3,5 mln zł.
– Dla porównania w 2009 roku na koncie funduszu gromadzącego składki wypadkowe od pracodawców pozostało niewykorzystane 150 mln zł. Szkoda, że tylko niewielka część z tych środków została przeznaczona za prewencję wypadkową – dodaje prof. Danuta Koradecka.
Z tego powodu MPiPS przygotowało założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt określa minimalną kwotę nakładów na prewencję wypadkową. Zgodnie z założeniami nie będzie ona mogła być mniejsza niż 0,3 przychodów ZUS ze składek na ubezpieczenie wypadkowe. W kolejnych latach udział ten wzrośnie maksymalnie do 0,8 proc. Wprowadzenie ustawowej gwarancji minimalnej wysokości nakładów na działania mające zmniejszać liczbę wypadków w pracy spowoduje, że ZUS będzie ponosił niższe koszty związane z wypłatą świadczeń dla poszkodowanych. Dzięki zaproponowanym zmianom z obecnych 3,5 mln zł przewidzianych w ustawie budżetowej na prewencję wypadkową kwota ta wzrośnie do prawie 70 mln zł (patrz grafika). Efektem tego będzie dalszy spadek liczby nowo przyznawanych rent spowodowanych wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową oraz świadczeń rodzinnych.
Resort proponuje także wprowadzenie przepisów określających działania prewencyjne ZUS w 3-letnich planach. Środki na prewencję wypadkową mogą być wydawane np. na analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy. Dodatkowo ZUS z tych środków pokryje koszty działań związanych z upowszechnianiem wiedzy o zagrożeniach przy pracy.