Pozycja pracodawców w stosunku do pracowników uległa osłabieniu. Dziś warunki dyktują kandydaci do pracy, zwłaszcza jeśli są specjalistami.
■ Czy na polskim rynku pracy wciąż obowiązuje zasada: pracownik szuka pracodawcy?
- Etap, w którym ta zasada obowiązywała, przechodzi do historii. Dziś coraz częściej to pracodawca szuka pracownika. W związku z tym to ten drugi dyktuje warunki. Można więc przyjąć, że polski rynek pracy jest obecnie rynkiem pracownika. O ile jeszcze kilka lat temu potencjalni pracownicy potrzebowali firmy, teraz to firma potrzebuje pracowników. Dlatego przedsiębiorstwa walczą o dobrych pracowników i gotowe są zapewniać tym najlepszym atrakcyjne warunki rozwoju, aby zatrzymać ich jak najdłużej. Znaczne wzrosty wynagrodzeń w ostatnich latach są wymownym świadectwem potwierdzającym to zjawisko. Dziś pracodawcy są gotowi coraz więcej płacić za pracę fachowców.
■ Co powoduje ten wzrost popytu na specjalistów?
- Przede wszystkim dynamiczny rozwój gospodarczy i napływ inwestycji zagranicznych. Te czynniki tradycyjnie powodują wzrost zapotrzebowania rynku pracy na wykwalifikowanych pracowników i specjalistów. Nie bez znaczenia jest fakt uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej, w której obowiązuje zasada swobodnego przepływu pracowników. Od momentu akcesji Polski do UE ogromna rzesza Polaków, w tym dobrej klasy specjalistów, emigrowała do Wielkiej Brytanii, Irlandii i innych krajów wysokorozwiniętych. W efekcie tego procesu rosło zapotrzebowanie krajowego rynku na monterów, inżynierów, informatyków, finansistów, lekarzy i utalentowanych handlowców.
■ W jakim stopniu polskie firmy to odczuwają?
- Nasz rynek pracy poważnie się zmienił w ostatnich latach. Coraz więcej firm zaczyna postrzegać emigrację ekonomiczną jako problem. W przypadku emigracji pracowników niewykwalifikowanych firmy nie odczuły tego jeszcze jako dotkliwość - z powodzeniem poszukiwano bowiem następnych kandydatów do pracy. Gdy jednak specjaliści, po zdobyciu odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia zdecydowali się na wyjazd, było to dla krajowych firm dotkliwe. Pracodawcy skonstatowali wówczas, że coraz trudniej o znalezienie specjalistów i musieli uznać, że teraz to nie firma, ale oni - specjaliści decydują, gdzie i za ile chcą pracować.
■ Jaka kwalifikacja, zdobycie jakiego dyplomu dają dziś większe szanse na rynku pracy?
- Uznanie w oczach pracodawcy zyskują kandydaci z wiedzą kierunkową i z doświadczeniem. Wciąż w cenie jest znajomość języków obcych, a także możliwość przedstawienia referencji w postaci przykładów osiągnięć zawodowych. To są uwagi ogólne. Jeśli idzie o szczegółowe porady, to niewątpliwie wciąż ogromne jest zapotrzebowanie na informatyków, inżynierów, handlowców i specjalistów ds. finansów. Ze względu na to, że polski rynek należy do rynków rozwijających się, rośnie zapotrzebowanie na specjalistów dobrze przygotowanych do pracy w środkach masowego przekazu, PR, a także marketingu i reklamie.
Dobre kwalifikacje i dyplom to nie jedyne warunki sukcesu na rynku pracy. Jest nim także umiejętność posługiwania się nowoczesnymi narzędziami interaktywnymi - zdolność do sprawnego posługiwania się komputerem i do komunikacji przez internet. Ważna jest zdolność do autoprezentacji w trakcie spotkania z potencjalnym pracodawcą.
■ Jakie cechy osobowości charakteryzują osobę, która świetnie sobie radzi na rynku pracy?
- Powodzenie na rynku pracy jest zazwyczaj konsekwencją pasji i zaangażowania, by zdobywać wiedzę, podnosić swoje kwalifikacje, ambicji, by piąć się w górę, dużych umiejętności interpersonalnych. Sukcesy na rynku pracy osiągają osoby potrafiące dobrze pracować w zespole. Nie jest to możliwe bez dobrej komunikatywności, koncentracji na celach i wynikach. Potrzebna jest też kreatywność, zdolności analityczne i myślenie koncepcyjne, automotywacja i entuzjazm, umiejętności organizacyjne. Gdy analizujemy drogę zawodową osób, które mogą pochwalić się pracą w wielu renomowanych organizacjach, to za każdym razem możemy odkryć, że te osoby potrafią szybko się uczyć i wykorzystywać zdobytą wiedzę. Są przy tym otwarte na wyzwania i zmiany.
Rozmawiał KRZYSZTOF POLAK
■ HANNA NOGAJ
ekonomistka wyspecjalizowana w badaniu rynku i zarządzaniu personelem, dyrektor generalny IMC Kariera
