Od stycznia 2011 r. samorządowe placówki oświatowe muszą być jednostkami budżetowymi. Zakłady oświatowe nie muszą być likwidowane zgodnie z ustawą o systemie oświaty. Samorządy powinny się przygotować na wypłatę odpraw i sprawy w sądach pracy.
Przedszkola i internaty będące obecnie zakładami budżetowymi muszą być zlikwidowane do 31 grudnia 2010 r. Tak wynika z ustawy z 27 sierpnia 2009 r. wprowadzającej ustawę o finansach publicznych. Od 1 stycznia 2011 r. placówki oświatowe prowadzone przez samorządy będą jednostkami budżetowymi.
Część samorządowców się obawia, że taka likwidacja musi być przeprowadzona zgodnie z art. 59 ustawy o systemie oświaty. A to oznacza m.in. konieczność podjęcia uchwały o zamiarze likwidacji, konsultacji z kuratorami i rodzicami. Sprawa dotyczy m.in. kilku tysięcy przedszkoli, centrów kształcenia zawodowego czy doskonalenia nauczycieli.

Sporne odprawy

Ministerstwo Finansów (MF) na naszą prośbę o wyjaśnienie trybu likwidacji stwierdziło jednak, że nie oznacza ona zakończenia działalności placówki w rozumieniu ustawy o systemie oświaty. Paweł Chruściel, dyrektor Wydziału Nadzoru i Kontroli Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego wyjaśnia, że organy stanowiące (np. rada gminy) muszą podjąć jedynie uchwałę o likwidacji placówki w celu przekształcenia w jednostkę.
– Uchwała o zamiarze likwidacji jest zbędna – podkreśla Paweł Chruściel
Ta interpretacja nie oznacza jednak końca kłopotów z realizacją przepisów. Ustawa wprowadzająca stanowi, że pracodawca musi najpóźniej 30 dni przed terminem zakończenia likwidacji zakładu zaproponować pracownikom nowe warunki pracy. Jeśli tego nie zrobi, stosunki pracy ulegają wygaszeniu, najpóźniej 31 grudnia 2010 r.
Sławomir Broniarz, prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego, podkreśla, że nawet, jeśli samorząd zaproponuje nauczycielowi mianowanemu pracę w nowej placówce, to i tak będzie mu przysługiwać odprawa na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela (KN).



Z taką interpretacją nie zgadza się MF. Magdalena Kobos, rzecznik resortu, wyjaśnia, że gdy nie dojdzie do likwidacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, nie ma podstawy do rozwiązywania stosunków pracy z zatrudnionymi nauczycielami, a tym samym wypłacania im odpraw. KN mówi bowiem o całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły.
– W przypadku przekształcenia nie następuje likwidacja np. przedszkola, ale jedynie zmiana jego formy organizacyjnej – wyjaśnia Antoni Jeżowski z Instytutu Badań w Oświacie.
Sławomir Broniarz zauważa jednak, że być może część nauczycieli zdecyduje się dochodzić swoich praw w sądzie i ten rozstrzygnie, kto ma rację.

Przyczyna wypowiedzenia

Część pracowników, np. osoby zatrudnione na stanowiskach administracyjnych, może nie przyjąć nowych warunków pracy. Będą im przysługiwać świadczenia przewidziane dla pracowników, z którymi stosunek pracy rozwiązywany jest z przyczyn ich niedotyczących. W przypadku pracowników samorządowych oznacza to konieczność wypłacenia odpraw w wysokości wynagrodzenia za sześć miesięcy.
Według MF ustawa wprowadzająca nie powoduje zwiększenia wydatków jednostek sektora finansów publicznych.
Samorządy otrzymały też możliwość racjonalizacji zatrudnienia, bez podawania przyczyn zwolnienia. Janusz Kochanowski, rzecznik praw obywatelskich, uważa jednak, że takie przepisy są niekonstytucyjne i zaskarżył je do Trybunału Konstytucyjnego.
– Jeśli pracownik, który straci pracę, zwróci się do sądu, to ten nie będzie mógł ustalić przyczyn niezaproponowania nowych warunków pracy – wskazuje rzecznik.
Zgodnie z kodeksem pracy w przypadku zmiany właściciela, tu formy organizacyjnej, nowy pracodawca automatycznie przejmuje wszystkich pracowników.