Pracownicy administracji rządowej, którzy chcą zyskać stabilność zatrudnienia, powinni przystąpić do egzaminu na urzędnika mianowanego. Wnioski przyjmuje Krajowa Szkoła Administracji Publicznej. Termin ich składania upływa 31 maja.
Mianowanie w służbie cywilnej uzyskuje osoba, która pozytywnie zakończyła postępowanie kwalifikacyjne w służbie cywilnej, zwane też egzaminem na urzędnika mianowanego. Organizuje je Krajowa Szkoła Administracji Publicznej (KSAP). Termin i miejsce przeprowadzenia sprawdzianu ustala dyrektor KSAP w porozumieniu z Szefem Służby Cywilnej, co najmniej na 30 dni przed sprawdzianem. Informacja ta jest ogłaszana na stronie internetowej KSAP, a także w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Do postępowania może przystąpić osoba, która spełnia warunki określone w ustawie o służbie cywilnej, uzyskała zgodę dyrektora generalnego właściwego urzędu oraz złożyła zgłoszenie.
Zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej przyjmuje KSAP. Można je złożyć osobiście albo drogą pocztową w terminie od 1 stycznia do 31 maja. Za datę złożenia uważa się datę nadania w placówce pocztowej.
Dla ułatwienia zgłoszenia się do postępowania kwalifikacyjnego warto zarejestrować się na stronie internetowej: http://www.ksap.home.pl/sc. Tam kandydat zakłada konto elektroniczne, dzięki któremu może wypełnić i wydrukować formularz zgłoszenia. Co prawda, ani ustawa o służbie cywilnej, ani rozporządzenie prezesa Rady Ministrów w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej nie wymaga zalogowania się w Internetowym Systemie Zgłoszeń (ISZ), to osoby, które się zarejestrują mają lepszy i szybszy kontakt z KSAP.

Ustawowe wymagania

O mianowanie może ubiegać się osoba, która:
● jest pracownikiem służby cywilnej,
● posiada co najmniej trzyletni staż pracy w służbie cywilnej lub uzyskała zgodę dyrektora generalnego urzędu na przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego przed upływem tego terminu, jednak nie wcześniej niż po upływie dwóch lat od nawiązania stosunku pracy w służbie cywilnej,
● posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny,
● zna co najmniej jeden język obcy spośród języków roboczych Unii Europejskiej lub jeden z następujących języków obcych: arabski, białoruski, chiński, islandzki, japoński, norweski, rosyjski, ukraiński,
● jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony.
Tytułami równorzędnymi do tytułu magistra są: lekarz, lekarz weterynarii i lekarz dentysta. Nie są nimi tytuły inżyniera i licencjata. Osoba zgłaszająca się do postępowania musi nabyć wymagany staż pracy najpóźniej 31 maja 2010 r.
Wymagany staż pracy liczony jest do daty złożenia podpisu przez dyrektora generalnego właściwego urzędu. Osoba, która podjęła pracę w urzędzie 28 maja 2007 r., a dyrektor podpisze jej zgłoszenie 20 maja 2010 r., nie będzie miała wymaganego trzyletniego stażu. Ponadto jako staż nie zalicza się czas pracy przed 1 lipca 1999 r.



Znajomość języków obcych

Znajomość języków obcych należy potwierdzić odpowiednim dokumentem. Ich rodzaje określa załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej. Od tego roku respektowane są certyfikaty wydane przez instytucje zrzeszone w Association of Language Testers in Europe (ALTE), a także inne wiarygodne, niezrzeszone w tej organizacji, których certyfikaty gwarantują znajomość języka na poziomie nie niższym niż B2. Rozporządzenie zatem, choć wymienia konkretne nazwy certyfikatów, to jednak zmiana jego nazwy nie spowoduje, że nie będzie on mógł być uznany.
Znajomość języka obcego potwierdzają również m.in.: dyplom ukończenia studiów filologicznych, nauczycielskiego kolegium języków obcych, dyplom Matury Międzynarodowej, a także dokument ukończenia studiów podyplomowych za granicą lub w Polsce, jeżeli językiem wykładowym był wyłącznie język obcy oraz świadectwo wydane przez KSAP potwierdzające kwalifikacje do zajmowania wysokiego stanowiska państwowego. Osoby, które mieszkały za granicą nawet kilka lat i biegle władają np. językiem francuskim, ale nie posiadają odpowiedniego dokumentu potwierdzającego jego znajomość, nie zostaną dopuszczone do postępowania.

Zasady rejestracji

Formularz zgłoszenia można wypełnić za pośrednictwem Internetowego Systemu Zgłoszeń. Składa się z dwóch części: A i B. W części A kandydat zamieszcza swoje dane kontaktowe, które umożliwiają komunikację z kandydatem, m.in. informowanie o zakwalifikowaniu wniosku, harmonogramie i wynikach. W części B kandydat wprowadza informacje o spełnianiu wymaganych warunków, m.in. obywatelstwie, niekaralności, zajmowanym stanowisku w służbie cywilnej, stażu pracy, wykształceniu oraz posiadanym certyfikacie językowym.
Po wypełnieniu formularza i sprawdzeniu poprawności wpisanych danych należy zapisać dane. Następnie po zapisaniu danych istnieje możliwość podglądu wydruku formularza zgłoszenia. Wypełniony w ISZ formularz należy wydrukować, podpisać w wyznaczonych miejscach i uzyskać podpis dyrektora generalnego urzędu, który tym samym potwierdza spełnianie warunków umożliwiających przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego dla pracowników służby cywilnej ubiegających się o mianowanie. W urzędach, w których nie istnieje stanowisko dyrektora generalnego, zgłoszenia potwierdza osoba wykonująca zadania dyrektora generalnego. Następnie formularz trzeba wysłać. Elektroniczna rejestracja bowiem nie jest zgłoszeniem do postępowania kwalifikacyjnego w rozumieniu ustawy o służbie cywilnej. Jednak wersja: papierowa i elektroniczna zgłoszenia muszą być tożsame. Do zgłoszenia należy jeszcze dołączyć dowód opłaty za przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego. Jej wysokość wynosi 35 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę przewidzianego w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i w 2010 roku wynosi 460,95 zł. Należy ją wnieść na rachunek bankowy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej z adnotacją: postępowanie kwalifikacyjne w służbie cywilnej. Numer rachunku podany jest na stronie internetowej KSAP.
Często się zdarza, że zgłoszenia są niekompletne lub nieprawidłowo wypełnione. Wówczas zespół sprawdzający powołany przez dyrektora KSAP zwraca je nadawcy i wyznacza termin uzupełnienia zgłoszenia. Zespół zawiadamia też osoby, które nie spełniły warunków wymaganych do ubiegania się o mianowanie.



Dwa sprawdziany

Postępowanie kwalifikacyjne składa się z dwóch sprawdzianów:
● wiedzy – ma formę testu wyboru trwającego 90 minut i zawierającego 90 pytań. Za prawidłową odpowiedź otrzymuje się 1 punkt, za nieprawidłową odpowiedź albo brak odpowiedzi zero punktów. Zakres sprawdzianu wiedzy będzie obejmował: m.in. pytania z prawa, administracji publicznej, finansów publicznych, polityki zagranicznej, organizacji i zarządzania oraz zagadnień społecznych i ekonomicznych. Wykaz zagadnień podany jest w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Przykładowe testy dostępne są na stronie www.dsc.kprm.gov.pl. Na stronie KSAP zamieszczone są pytania wykorzystane w sprawdzianie wiedzy w ramach postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej w 2009 roku.
● umiejętności – ma formę testu psychologicznego lub zadań. Trwa nie krócej niż 60 minut i nie dłużej niż 120 minut. Maksymalnie można zdobyć 60 punktów.
Aby zdać egzamin na urzędnika mianowanego, należy uzyskać w każdej części sprawdzianu co najmniej 1/3 maksymalnej możliwej do uzyskania w tej części liczby punktów oraz uzyskać w całym sprawdzianie co najmniej 3/5 maksymalnej możliwej do uzyskania w całym sprawdzianie. Ze sprawdzianu wiedzy trzeba więc uzyskać minimum 30 punktów, ze sprawdzianu umiejętności 20 punktów, a z obu w sumie 90 punktów.
Aby uzyskać mianowanie, nie wystarczy zdać egzamin z wynikiem pozytywnym. Trzeba również zmieścić się w limicie mianowań określonym w ustawie budżetowej. W tym roku liczy on 1 tys. mianowań. Osiągnięcie miejsca uprawniającego do mianowania oznacza uzyskanie w postępowaniu kwalifikacyjnym wyniku pozytywnego z sumą punktów pozwalającą na mianowanie wszystkich osób, które uzyskały tę sumę punktów bez konieczności przekroczenia limitu. Jeśli zatem osoby od 980 do 1020 miejsca zdobyły 95 punktów, to mianowanie otrzymają tylko osoby do 979 miejsca. Wyniki egzaminu publikowane są w BIP-ie KPRM.
Zgłoszenie do postępowania
Formularz zgłoszenia można aktywować i wydrukować za pośrednictwem Internetowego Systemu Zgłoszeń. Należy kolejno:
1. założyć konto,
2. potwierdzić aktywację konta na swojej skrzynce e-mail,
3. wypełnić formularz zgłoszenia,
4. sprawdzić poprawność danych,
5. zapisać dane,
6. wydrukować formularz zgłoszenia,
7. podpisać formularz zgłoszenia w wyznaczonych miejscach,
8. uzyskać podpis dyrektora generalnego urzędu na formularzu,
9. przesłać dane zamieszczone w formularzu drogą elektroniczną, naciskając na swoim koncie w ISZ przycisk „wyślij”,
10. wnieść opłatę za przystąpienie do postępowania kwalifikacyjnego na rachunek bankowy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej z adnotacją: „postępowanie kwalifikacyjne w służbie cywilnej”,
11. złożyć w siedzibie KSAP wydrukowane zgłoszenie wraz z dołączonym dowodem wpłaty.



Korzyści z mianowania
Urzędnik manowany ma większą stabilność pracy – zwolnienie może nastąpić tylko w wypadkach wskazanych w ustawie o służbie cywilnej. Zgodnie z nią rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej następuje, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, w razie dwukrotnej, następującej po sobie, negatywnej oceny, utraty nieposzlakowanej opinii, likwidacji urzędu, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie. Natomiast dyscyplinarnie, czyli bez wypowiedzenia, urzędnika można zwolnić, gdy ciężko naruszy podstawowe obowiązki członka i jeżeli jego wina jest oczywista, straci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku i jeśli nie jest możliwe wyznaczenie innego stanowiska. Stosunek pracy wygasa zaś między innymi w razie: orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby cywilnej; prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; prawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu urzędnika w służbie cywilnej; upływu trzech miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego aresztowania; odmowy wykonania decyzji w sprawie przeniesienia. Ponadto urzędnik oprócz wynagrodzenia dostaje dodatek służby cywilnej w wysokości zależnej od posiadania stopnie służbowego. W przypadku najniższego, I stopnia służby cywilnej, w 2010 roku wynosi on 880,7 zł. Ponadto po pięciu latach w służbie cywilnej urzędnik otrzymuje dodatkowy urlop w wymiarze jednego dnia co roku, aż do uzyskania 12 dni. Prawo do maksymalnego wymiaru dodatkowego urlopu ma zatem urzędnik służby cywilnej, który przepracował pięć lat w służbie cywilnej i posiada dłuższy, niż 16-letni staż pracy w administracji samorządowej, rządowej lub państwowej.
Przykład: Punktacja na egzaminie
Kandydat na urzędnika mianowanego, który uzyska 25 punktów ze sprawdzianu umiejętności i 65 punktów ze sprawdzianu wiedzy, a w sumie 90 punktów, uzyskał minimalną wymaganą liczbę punktów. Jednak ten, który ze sprawdzianu wiedzy zdobył 80 punktów, a umiejętności 15 i ma łączną sumę punktów 95, niestety nie uzyskał wymaganej liczby punktów i nie zakończył sprawdzianu z wynikiem pozytywnym.
Podstawa prawna
Ustawa z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505).
Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej (Dz.U. nr 218, poz. 1696).
Więcej informacji:www.dsc.gov.pl
www.ksap.home.pl/sc