Sejm, nowelizując dziś ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka, wzmocnił jego uprawnienia, zobowiązał go do współpracy z organizacjami pozarządowymi i postawił wysokie wymagania kandydatom na stanowisko RPD.

Sejm odrzucił zaproponowane przez klub Lewicy poprawki do nowelizacji, w tym kontrowersyjną propozycję zmiany definicji dziecka, tak by brzmiała ona: "dzieckiem jest każdy człowiek do osiągnięcia pełnoletności". Zgodnie z obowiązującą ustawą, dzieckiem jest "każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności".

"Nie wplątujmy Rzecznika Praw Dziecka w pewne spory ideologiczne" - apelowała przed głosowaniem Izabela Jaruga-Nowacka (Lewica), uzasadniając propozycję swojego klubu.

"Nie odbierajcie państwo tym dzieciom, które na świat jeszcze nie przyszły, możliwości, by RPD w ich interesie występował" - odpowiedział Zbigniew Girzyński (PiS).

Sprawozdawca połączonych komisji edukacji, nauki i młodzieży oraz polityki społecznej i rodziny, Magdalena Kochan (PO), odnosząc się do propozycji Lewicy, przywołała orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 1997 r.

Jak tłumaczyła, TK stwierdził, że życie ludzkie powinno być chronione w "każdym stadium jego rozwoju". Powołała się również na konwencję ONZ dotyczącą praw dziecka, która mówi o ochronie dziecka także w okresie prenatalnym.

Znowelizowana ustawa określa kryteria, które musi spełnić kandydat na rzecznika

Sejm odrzucił również dwie pozostałe poprawki Lewicy, w myśl których kandydatów na RPD zgłaszać miały organizacje pozarządowe. Zgodnie z obowiązującymi przepisami Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek marszałka Sejmu, marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów.

Znowelizowana ustawa określa kryteria, które musi spełnić kandydat na rzecznika: m.in. musi mieć co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, nie może należeć do żadnej partii politycznej ani zajmować żadnego innego stanowiska z wyjątkiem profesora szkoły wyższej. Wprowadza również obowiązek podejmowania działań przez RPD na wniosek obywateli lub organizacji; według wcześniejszych przepisów RPD podejmował interwencje z własnej inicjatywy.

Wzmocniono pozycję rzecznika wobec instytucji, do których się zwraca

Wzmocniono pozycję rzecznika wobec instytucji, do których się zwraca - dano mu możliwość występowania do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, a także wnioskowania o wyciągnięcie sankcji wobec osób naruszających prawa dziecka.

Przepisy nakładają na instytucje, do których zwraca się rzecznik, obowiązek szybkiej reakcji na jego wystąpienia (do 30 dni), współdziałania przez udostępnianie odpowiednich dokumentów, udzielanie informacji itp., oraz dają mu możliwość zaskarżenia podjętych przez nie działań, jeśli uzna je niewłaściwe.

Wzmocniono też rolę interwencyjną RPD

Wzmocniono też rolę interwencyjną RPD, dając mu możliwość wnikliwego badania interesujących go spraw, wraz z dostępem do wszelkich dokumentów i badania, bez uprzedzenia "każdej sprawy na miejscu". Pozwala mu się na nieujawnianie danych osoby, od której dostał informacje. Rzecznik w myśl noweli może inicjować postępowania w sprawach karnych, administracyjnych i cywilnych oraz uczestniczyć w nich na prawach oskarżyciela.

Ustawa daje również RPD możliwość powołania zastępcy i wzmacnia ochronę pracowniczą rzecznika po tym, jak przestanie pełnić urząd - przez dwa lata zmiana warunków pracy lub płacy wobec byłego RPD może nastąpić tylko za zgodą Prezydium Sejmu.