Osoby prowadzące działalność gospodarczą, pracownicy zatrudnieni w innych państwach UE, a także osoby wykonujące za granicą prace sezonowe mają prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych przez NFZ . Mogą z niego korzystać zarówno w kraju, gdzie pracują, jak i w Polsce.

Zakres świadczeń zdrowotnych przysługujących w danym państwie Unii Europejskiej zależy zarówno od charakteru pobytu w tym kraju (zamieszkanie na stałe, pobyt czasowy), jak również od charakteru grupy uprawnień określonej przepisami UE, do której należy dana osoba. Oznacza to, że pracownik, emeryt, student itp. ma zagwarantowany dostęp do świadczeń zdrowotnych na takich samych zasadach, jak obywatele kraju, w którym aktualnie przebywają, ale na podstawie różnych dokumentów.

Zatrudnieni i osoba pracująca na własny rachunek

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu w państwie, w którym zarejestrowana jest jej działalność. To oznacza, że jeżeli Polak prowadzi firmę w Wielkiej Brytanii, to powinien ubezpieczyć się w tamtejszej instytucji ubezpieczeniowej (National Health Service).
Zaświadczeniem potwierdzającym prawo do uzyskiwania nieodpłatnych świadczę zdrowotnych w kraju zamieszkania jest formularz E 106. Uzyskuje się go w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego w kraju zatrudnienia. Jeżeli więc osoba ma zarejestrowaną działalność Niemczech , ale mieszka w Polsce, to stara się o ten formularz w niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej.

Jest on wydawany na podstawie:
• Wniosku
• Kserokopii dowodu potwierdzającego bieżące opłacanie składkę na ubezpieczenie zdrowotne
• Dokumentu potwierdzającego zatrudnienie w Polsce.


Na tej podstawie zatrudniony oraz osoba pracująca na własny rachunek, zamieszkująca w innym państwie niż to, w którym podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, ma prawo do pełnego zakresu świadczeń zdrowotnych, zarówno w kraju zatrudnienia (inne państwo Wspólnoty ) oraz w kraju zamieszkania (Polska). Prawo do świadczeń leczniczych w pełnym zakresie posiada również rodzina zatrudnionego i osoby pracującej na własny rachunek i to zarówno w kraju zamieszkania, jak i w tym, w którym osoba ta jest zatrudniona i ubezpieczona. Jeżeli rodzina mieszka wraz z osobą pracującą zagranicą powinna być wpisana na formularzu E 106 wystawionym osobie ubezpieczonej. W celu umożliwienia dostępu do pomocy medycznej członkom rodziny mieszkającym w innym państwie członkowskim niż osoba pracująca dokonuje się ich rejestracji w kraju zamieszkania na podstawie formularza E 109. Formularz jest wystawiony przez NFZ (w Polsce).

Warto te zasady przedstawić na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że Jan Nowak prowadzi działalność gospodarczą na terenie Szwecji, ale z rodzina mieszka w Sopocie. Jego żona nie pracuje i nie jest ubezpieczona w NFZ. Jan Nowak ma zarejestrowaną firmę w Szwecji – tam też co miesiąc płaci składkę na ubezpieczenie zdrowotne. . W rozumieniu przepisów UE jest osobą pracująca na własny rachunek. Powinien więc wystąpić do szwedzkiej instytucji ubezpieczeniowej (na terenie której wykonuje pracę) o wystawienie formularza E 106 dla siebie i członków rodziny.



Pracownicy sezonowi

Również osoby, które sezonowo wykonują legalnie prace w innym kraju UE mają prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, w kraju, w którym czasowo przebywają. Muszą one być jednak legalnie zatrudnione przez pracodawcę lub przedsiębiorstwo do pracy o charakterze sezonowym, która zależna jest od pór roku i powtarza się cyklicznie (np. zbieranie truskawek, winogron), w innym państwie członkowskim, niż Polska. Okres wykonywania tej pracy nie może przekroczyć 8 miesięcy.

Zaświadczeniem uprawniającym pracownika sezonowego zatrudnionego w innym kraju unijnym, do świadczeń zdrowotnych na terenie Polski jest formularz E 106. Druk ten osoba otrzymuje z instytucji właściwej w kraju zatrudnienia - w dwóch egzemplarzach. Na jego podstawie rejestruje siebie i członków swojej rodziny w oddziale wojewódzkim NFZ właściwym dla miejsca zamieszkania.

Formularz jest wydawany na podstawie:

• Wniosku o jego wydanie
• Kserokopii dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie zdrowotne w NFZ
• Zaświadczenie od pracodawcy lub umowę o prace potwierdzającą sezonowy charakter wykonywanej pracy.

Dzięki dopełnieniu tych formalności pracownik sezonowy oraz członkowie jego rodziny zyskują prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych zarówno w Holandii, jak i w Polsce.