Działająca w firmie organizacja związkowa ma obowiązek raz na kwartał informowania pracodawcy o liczbie swoich członków. Co się dzieje, gdy nie wywiązuje się z tego obowiązku?
Zakładowa organizacja związkowa korzysta z uprawnień określonych w ustawie o związkach zawodowych, gdy zrzesza co najmniej dziesięciu członków. Organizacje związkowe mają też obowiązek przedstawienia pracodawcy raz na kwartał, w terminie do dziesiątego dnia miesiąca następującego po tym kwartale, aktualnej liczby członków związku. W praktyce powstaje pytanie: co dzieje się w przypadku niedopełnienia wspomnianego obowiązku względem pracodawcy przez organizację związkową?
Niektórzy znawcy tematyki uważają, że w takiej sytuacji związek nie traci swych uprawnień, ponieważ liczy się faktyczna liczba członków, a nie informacja o niej. Wydaje się jednak, że powyżej przedstawiony pogląd pozostaje w sprzeczności z funkcją omawianego przepisu.
Intencją ustawodawcy było bowiem umożliwienie pracodawcy uzyskania kluczowej dla niego informacji, tj. czy działająca u pracodawcy organizacja związkowa korzysta z ustawowych uprawnień przewidzianych dla związków zawodowych, a których to pracodawca musi przestrzegać. Trudno wymagać od pracodawcy przestrzegania zobowiązań względem związku zawodowego, skoro nie wie, czy taka organizacja korzysta ze stosownych praw. Powyższe wątpliwości rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z 15 listopada 2006 r. (I PK 135/06). SN wskazał, że jeżeli w określonym terminie (tj. w ciągu 10 dni po zakończeniu kwartału) organizacja związkowa nie przedstawi informacji co do liczebności jej członków, pracodawca ma prawo przyjąć, że od tej daty organizacji nie przysługują już uprawnienia, jakie przepisy prawa przewidują dla organizacji związkowej. Nie oznacza to oczywiście, że związek zawodowy nie może w późniejszym terminie wykazać, że liczba jego członków wynosi co najmniej 10 osób. Do tego czasu jednak pracodawca może przyjąć domniemanie, że związek nie korzysta z ustawowych uprawnień.