Rozmawiamy z Bolesławem Rokiem, ekspertem ds. CSR w Komisji Europejskiej - Studia ze strategii odpowiedzialnego biznesu (CSR) to odpowiedź na zapotrzebowanie przedsiębiorstw na wiedzę o etycznym zarządzaniu firmą i praktycznego jej stosowania.
KRZYSZTOF POLAK:
Jakie przesłanki leżą u podstaw tworzenia kierunku studiów podyplomowych poświęconych strategii odpowiedzialności społecznej biznesu?
BOLESŁAW ROK*:
Studia w Akademii Leona Koźmińskiego noszą nazwę „CSR. Strategia odpowiedzialnego biznesu”. Sam skrót CSR najchętniej tłumaczę jako Corporate Sustainability & Responsibility, czyli nie: „społeczna odpowiedzialność biznesu”, ale: „zrównoważenie i odpowiedzialność biznesu”, choć takie tłumaczenie nie mieści w sobie tej treści, jaka zawiera się w angielskim oryginale.
Doświadczenia zdobyte w trakcie przygotowywania Rankingu Odpowiedzialnych Firm przekonały nas, że wiedza na temat CSR jest poszukiwana na polskim rynku. Wiele firm potraktowało ten ranking edukacyjnie. Udział w nim pomógł tym firmom zdobyć ogólną wiedzę, na czym to polega i jak można to u siebie wprowadzić. Przygotowywanie rankingu pozwoliło nam zobaczyć, jak niedostateczna jest świadomość w tym zakresie, a z drugiej strony jak wielkie są potrzeby. Studia podyplomowe poświęcone CSR są więc odpowiedzią na stwierdzone oczekiwania rynku. Potrzebna jest całościowa, nowoczesna i odpowiednio sprofilowana wiedza o zasadach odpowiedzialnego zarządzania przedsiębiorstwem, która pozwoli absolwentom zarówno na własny rozwój zawodowy, jak i na budowanie przewagi konkurencyjnej firm, w których pracują lub będą pracować.
Kto powinien zainteresować się takimi studiami?
Odpowiedzialne zarządzanie to dziś ważne wyzwanie nie tylko dla kadry kierowniczej w największych firmach, ale także dla menedżerów średniego szczebla oraz przedsiębiorców, którzy budują swoją konkurencyjną pozycję na rynku krajowym i międzynarodowym. Wystarczy powiedzieć, że np. na europejskim rynku zamówień publicznych coraz większą rolę odgrywają wskaźniki odpowiedzialnego biznesu. Szanse wygrania przetargu znacząco wzrastają, gdy przedsiębiorstwo może przedstawić swoją strategię odpowiedzialnego biznesu i przekonywająco ją udokumentować.



Jakie są założenia programu studiów poświęconych CSR? W jaką wiedzę i umiejętności studia te powinny zaopatrzyć uczestników?
W założeniach programowych przyjęliśmy szeroką perspektywę CSR. Wyróżniliśmy trzy podstawowe kierunki. Pierwszy dotyczy programów CSR stosowanych przez firmy. Ten kierunek najszybciej rozwija się na polskim rynku, ale praktyka nie zawsze jest skuteczna. Chcemy więc pomóc naszym studentom zdobyć wiedzę i umiejętności planowania oraz wdrażania w przedsiębiorstwach programów z zakresu filantropii strategicznej.
Drugi kierunek dotyczy CSR jako niezbędnego instrumentu zarządzania, który prowadzi do maksymalizacji zysków. Na rynku postkryzysowym takie umiejętności będą bezcenne, zarówno w obszarze pozyskiwania kapitału finansowego, zarządzania łańcuchem dostaw, polityki personalnej, jak i zarządzania środowiskowego. Potrzebna jest więc wiedza o stosowanych standardach, wprowadzanych regulacjach i samoregulacjach oraz umiejętności dopasowywania się do oczekiwań rynku.
Trzeci kierunek, który zdobywa teraz olbrzymią popularność na świecie, dotyczy innowacyjnego podejścia do zarządzania. Gdy zysk jest tylko jednym z mierników sukcesu, wówczas zasady etycznego postępowania, zwiększania pozytywnego wpływu przedsiębiorstwa na społeczność i środowisko naturalne mogą mieć decydujący wpływ na kreowanie wartości firmy. Jednocześnie taka postawa przedsiębiorstwa buduje jego przewagę konkurencyjną. Chcemy tu pokazać studentom szerszą perspektywę, m.in. zasady etycznego działania w poszczególnych obszarach organizacji, w kontekście społecznym, politycznym, metody budowania odpowiedzialnego przywództwa itp.



Czy konstruując ofertę studiów z CSR inicjatorzy tego kierunku brali pod uwagę doświadczenia zagraniczne?
Podobne studia istnieją w najlepszych szkołach biznesu na całym świecie, zarówno w amerykańskim Harvard Business School, jak i w europejskim INSEAD. Akademia Leona Koźmińskiego współpracuje z uczelniami zagranicznymi w zakresie programów badawczych dotyczących optymalizacji strategii odpowiedzialnego biznesu. Te doświadczenia przenosimy do naszych zajęć.
Niemniej najważniejsza jest dla nas umiejętność kompleksowego podejścia. Z doświadczeń światowych programów nauczania CSR wynika przede wszystkim potrzeba łączenia wiedzy teoretycznej, najnowszych wyników badań badawczych z praktyką biznesową. Dlatego istotnym elementem naszych studiów jest profesjonalne szkolenie prowadzone przez najlepszych konsultantów CSR na polskim rynku z PricewaterhouseCoopers, a także udział praktyków biznesu w roli osób prowadzących analizy konkretnych kazusów pochodzących z polskiego rynku. CSR jest globalną ideą, ale musi mieć wymiar lokalny. Doświadczenia polskich konsultantów i przedstawicieli najlepszych firm w kraju będą miały niezmiernie duży wpływ na kwalifikacje przyszłych absolwentów.
Jakich zmian na polskim rynku i w biznesie można się spodziewać wskutek kształcenia pracowników i menedżerów w zakresie CSR, którzy po studiach zasilą konkretne przedsiębiorstwa?
Jesteśmy w pełni przekonani, że dalszy rozwój biznesu będzie w coraz większym stopniu uwzględniał zasady odpowiedzialnego zarządzania. Coraz więcej firm, nie tylko na rynkach światowych, ale także w Polsce, poszukuje pracowników, którzy potrafią łączyć różne istotne w biznesie umiejętności, wartości i zasady. Już wiele razy boleśnie przekonaliśmy się, że o odpowiedzialności społecznej i moralnej nie można w biznesie zapominać. Może więc nasi absolwenci, łącznie z innymi absolwentami podobnych studiów na całym świecie, zaczną stanowić konkretną przeciwwagę dla praktyk, które prowadzą do katastrof gospodarczych.
*BOLESŁAW ROK
współzałożyciel Centrum Etyki Biznesu Akademii Leona Koźmińskiego, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Global Compact Polska i ekspert ds. CSR w Komisji Europejskiej