Funkcjonariusz straży granicznej otrzyma specjalny dodatek za brak lokalu, nawet jeśli on lub małżonek posiada dom.
Poszerzony skład Naczelnego Sądu Administracyjnego podjął w środę (18 listopada) uchwałę dotyczącą uprawnień funkcjonariuszy straży granicznej.
Sąd uznał, że tzw. równoważnik pieniężny za brak lokalu przysługuje także wtedy, gdy funkcjonariusz lub jego małżonek jest współwłaścicielem domu jednorodzinnego. Z tym zastrzeżeniem, że zajmowana przez funkcjonariusza część domu czy mieszkania nie odpowiada co najmniej przysługującej mu powierzchni mieszkalnej według norm zaludnienia. Funkcjonariusz nie traci więc prawa do równoważnika za brak lokalu, gdy udział we współwłasności jego lub małżonka jest mniejszy od powierzchni mieszkalnej, jaka mu się należy z tytułu pełnienia służby.
Włodzimierz Ryms, prezes Izby Ogólnoadministracyjnej NSA, przypomniał, że funkcjonariuszowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej. Uprawnienie to może być zrealizowane w dwojaki sposób: albo przez wydanie decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego albo zastępczo przez przyznanie określonych w ustawie świadczeń pieniężnych, m.in. równoważnika pieniężnego.
Sąd zwrócił też uwagę, że prawo funkcjonariusza do przydziału mieszkania zostało określone jako prawo do lokalu o określonej powierzchni według norm zaludnienia. Prawo do przydziału nie przysługuje więc, gdy funkcjonariusz lub jego małżonek ma lokal odpowiadający co najmniej przysługującej mu powierzchni mieszkalnej (lokal w miejscowości pełnienia służby lub pobliskiej). W związku z tym, gdy funkcjonariusz albo jego małżonek nie posiadają takiego lokalu o odpowiedniej powierzchni, mają prawo do przydziału mieszkania lub do równoważnika za jego brak.
Zdaniem NSA posiadanie domu jednorodzinnego lub domu mieszkalno-pensjonatowego, od którego zależy wyłączenie prawa do lokalu i równoważnika, nie odnosi się do tytułu własności. W przepisach chodzi o możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych funkcjonariusza poprzez posiadanie odpowiedniej powierzchni mieszkalnej mu przysługującej.
Jak podkreślił Włodzimierz Ryms, prawo do przyznania lokalu lub równoważnika za jego brak zostanie wyłączone tylko wtedy, gdy funkcjonariusz lub małżonek posiada w domu jednorodzinnym lub mieszkalno-pensjonatowym lokum odpowiadające (lub większe) przysługującej mu powierzchni mieszkalnej.
Uchwała jest odpowiedzią na pytanie prawne związane ze skargą kasacyjną. W tej sprawie komendant straży granicznej odmówił funkcjonariuszowi prawa do równoważnika za brak lokalu. Okazało się bowiem, że żona i sam funkcjonariusz odziedziczyli spadek, w skład którego wchodził około 100-metrowy dom. Żona nabyła jednak spadek w 3/16. W odziedziczonym domu trzyosobowa rodzina funkcjonariusza zajmuje tylko jeden pokój z dostępem do kuchni i łazienki. W domu tym zameldowani są również teściowa skarżącego, szwagier, szwagierka i dwójka ich dzieci.
Sygn. akt I OPS 7/09