Pracownik był zatrudniony przez dwa miesiące w firmie produkującej okna. Z powodu urazu kręgosłupa przebywał ponad trzy miesiące na zwolnieniu lekarskim. W tej sytuacji pracodawca postanowił rozwiązać w trybie natychmiastowym umowę o pracę na podstawie z art. 53 par. 1 pkt 1a k.p. Po upływie dwóch miesięcy od daty rozwiązania umowy o pracę pracownik został uznany za zdrowego i zdolnego do pracy. Czy w takiej sytuacji pracownik może skutecznie domagać się przywrócenia do pracy na poprzednio zajmowane stanowisko?

Zgodnie z art. 53 par. 5 k.p. pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie sześciu miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyny przedłużającej się usprawiedliwionej nieobecności, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tej przyczyny. Zgodnie ze stanowiskiem SN wyrażonym w wyroku z 28 lipca 1999 r. (I PKN 166/99, OSNP 2000/21/782) pracownikowi, który po rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53 k.p. jest nadal niezdolny do pracy i z tego tytułu pobiera świadczenia rehabilitacyjne, nie przysługuje roszczenie o ponowne zatrudnienie. Niezbędnym warunkiem, który musi być w takiej sytuacji spełniony, jest osiągnięcie pełnej zdolności do dalszego wykonywania pracy na danym stanowisku. Sąd Najwyższy w innym wyroku z 12 stycznia 1998 r. (I PKN 459/97, OSNP 1998/22/656) stwierdził, że oceniając możliwości ponownego zatrudnienia pracownika, z którym umowa o pracę została rozwiązana na podstawie art. 53 k.p., należy uwzględnić zarówno okoliczności dotyczące pracodawcy, jak i tego pracownika. Oceniając, czy pracodawca ma możliwość ponownego zatrudnienia pracownika należy przede wszystkim brać pod uwagę np., czy stanowisko, na którym pracował zwolniony pracownik, dalej istnieje i czy istnieje obiektywna możliwość ponownego nawiązania stosunku pracy.
Aby skutecznie domagać się ponownego zatrudnienia na poprzednio zajmowanym stanowisku, były pracownik powinien wykazać, iż jest w pełni zdolny do wykonywania obowiązków. Orzeczenie komisji lekarskiej o nieprzydatności pracownika do pracy na stanowisku zajmowanym przed rozwiązaniem z nim umowy o pracę może oznaczać brak możliwości jego ponownego zatrudnienia. Należy także podkreślić, iż stawienie się pracownika w zakładzie pracy i zgłoszenie gotowości do pracy w okresie zwolnienia lekarskiego nie wywołuje skutku w postaci możliwości wystąpienia z roszczeniem o ponowne zatrudnienie. Przyznanie pracownikowi świadczenia rehabilitacyjnego bezpośrednio po wyczerpaniu zasiłku chorobowego dowodzi, że pracownik ten nie odzyskał zdolności do pracy, co uzasadnia rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia i brak możliwości skorzystania z przepisu art. 53 par. 5 k.p.
W razie nienawiązania ponownego stosunku pracy byłemu pracownikowi przysługuje nie tylko roszczenie o nawiązanie stosunku pracy, ale również o odszkodowanie za okres pozostawania bez pracy od chwili zgłoszenia powrotu do pracy w terminie określonym w art. 53 k.p. Odszkodowanie może ulec zmniejszeniu, lecz tylko wtedy, gdy pracownik bezczynnie oczekuje rozstrzygnięcia sporu, zamiast czynić starania o znalezienie nowej pracy.
MACIEJ CHAKOWSKI
prawnik, wspólnik w C&C Chakowski & Ciszek
PODSTAWA PRAWNA
Art. 53 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).