Zasadą jest, że cudzoziemiec ma prawo wykonywać pracę na terytorium Polski, jeśli legalnie przebywa w kraju i posiada zezwolenie na pracę. Jednak w określonych przepisami przypadkach zezwolenie na pracę nie jest wymagane.
UMOWY
Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przez wykonywanie pracy przez cudzoziemca (czyli osobę nieposiadającą obywatelstwa polskiego) należy rozumieć:
● zatrudnienie (np. na podstawie stosunku pracy lub stosunku służbowego),
● wykonywanie innej pracy zarobkowej (np. na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub umowy o dzieło) oraz
● pełnienie funkcji w zarządach osób prawnych, które uzyskały wpis do rejestru przedsiębiorców na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym lub są spółkami kapitałowymi w organizacji.
Konieczne zezwolenie
Zezwolenie na pracę jest wymagane w sytuacji, gdy cudzoziemiec:
● wykonuje pracę na terytorium Polski na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania (albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności) znajduje się w Polsce,
● pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji i przebywa na terytorium Polski przez okres przekraczający łącznie sześć miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy,
● wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Polski na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego, jego podmiotu zależnego lub podmiotu powiązanego długoterminową umową o współpracy z pracodawcą zagranicznym,
● wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Polski i jest delegowany do Polski w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa),
● wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany do Polski na okres przekraczający trzy miesiące w ciągu kolejnych sześciu miesięcy w innym celu niż wymienione powyżej.
Zwolnienie z obowiązku
Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wymóg posiadania zezwolenia na pracę nie dotyczy jednak m.in. cudzoziemca, który:
● posiada zezwolenie na osiedlenie się w Polsce lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich w Polsce,
● jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
● jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej lub
● jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi.
UWAGA Wydanie zezwolenia
Zezwolenie na pracę jest wydawane przez wojewodę na wniosek podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy. Takim podmiotem może być jednostka organizacyjna (choćby nie posiadała osobowości prawnej) lub osoba fizyczna
W myśl rozporządzenia w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, obowiązek ten nie ma zastosowania m.in. także w przypadku cudzoziemców: będących obywatelami państw graniczących z Polską oraz państw, z którymi Polska współpracuje w zakresie migracji zarobkowych w ramach partnerstwa na rzecz mobilności, ustanowionego między tymi państwami a Unią Europejską, jeśli wykonują pracę w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy. Wykonywanie w Polsce pracy przez obywateli Białorusi, Ukrainy, Rosji i Mołdowy następuje na podstawie oświadczenia danego podmiotu o zamiarze powierzenia tym osobom wykonywania pracy. Takie oświadczenie powinno zostać zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, który je składa. Wzór oświadczenia jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Pracy (www.mps.gov.pl). Powyższe stosuje się do 31 grudnia 2010 r.
Opłaty od wniosku
W związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia należy uiścić wpłatę w wysokości:
● 50 zł – jeśli dany podmiot zamierza powierzyć cudzoziemcowi wykonywanie pracy na okres nieprzekraczający trzech miesięcy,
● 100 zł – jeśli okres ten jest dłuższy niż trzy miesiące,
● 200 zł – w razie delegowania do Polski cudzoziemca w celu realizacji usługi eksportowej.
Uzyskanie zezwolenia
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca wyróżnia się następujące typy zezwoleń na pracę:
● typ A – dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę na terytorium Polski na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania znajduje się w Polsce,
● typ B – dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej,
● typ C – dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium Polski do oddziału podmiotu zagranicznego,
● typ D – dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału lub innej formy zorganizowanej działalności w Polsce, delegowanego do Polski w celu realizacji usługi eksportowej,
● typ E – dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego do Polski w innym celu niż wymienione powyżej.
Wzór wniosku o wydanie zezwolenia na pracę został określony w załączniku nr 1 do wskazanego wyżej rozporządzenia.
Zasadą jest, że wojewoda wydaje zezwolenie typu A, jeżeli:
● wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku oraz
● otrzyma informację starosty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy (sytuacje, gdy taka informacja nie jest wymagana, wymienione są m.in. w rozporządzeniu w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców).
3 lata
Zezwolenie na czas określony
Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż trzy lata i może być przedłużane
UWAGA Wymagana zgoda organu
Jeżeli odrębne przepisy uzależniają możliwość zajmowania określonego stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia innej działalności od uzyskania zgody właściwego organu, to podmiot powierzający wykonywanie pracy jest obowiązany uzyskać taką zgodę przed złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca
Natomiast zezwolenie typu B wydawane jest zasadniczo, jeżeli podmiot, którego członkiem zarządu ma być cudzoziemiec:
● w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie w III kwartale roku poprzedzającego złożenie wniosku, ogłaszanego przez prezesa GUS, oraz zatrudnia na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej roku poprzedzającego złożenie wniosku co najmniej dwóch pracowników, którzy nie podlegają obowiązkowi posiadania zezwolenia na pracę bądź
● wykaże posiadanie środków lub prowadzenie działań pozwalających na spełnienie w przyszłości warunków podanych powyżej, w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.
Nie dłużej niż 3 lata
Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż trzy lata i może być przedłużane. W przypadku gdy cudzoziemiec pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej, która na dzień złożenia wniosku zatrudnia powyżej 25 osób, wojewoda może wydać zezwolenie na pracę na okres nie dłuższy niż pięć lat. W razie delegowania cudzoziemca przez pracodawcę zagranicznego w celu realizacji usługi eksportowej, wojewoda wydaje zezwolenie na pracę na okres delegowania.
Zezwolenia na pracę
Zezwolenie jest wydawane dla określonego cudzoziemca. Określa ono podmiot powierzający wykonywanie pracy przez cudzoziemca, stanowisko lub rodzaj takiej pracy oraz okres ważności zezwolenia.
Zezwolenie na pracę zachowuje jednak ważność m.in. w przypadku, gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi zamierza zlecić mu na okresy łącznie nieprzekraczające 30 dni w roku kalendarzowym wykonywanie pracy o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, jeżeli podmiot ten niezwłocznie powiadomił o dokonanej zmianie wojewodę, który wydał zezwolenie.
Zezwolenie na pracę może także zachować ważność w sytuacji, gdy cudzoziemiec, w uzgodnieniu z podmiotem powierzającym mu wykonywanie pracy na terytorium Polski, nie podjął wykonywania pracy w okresie trzech miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę lub przerwał wykonywanie pracy na okres przekraczający trzy miesiące, jeżeli przyczyna opóźnienia lub przerwy w wykonywaniu pracy jest uzasadniona, a podmiot powierzający wykonywanie pracy przez cudzoziemca niezwłocznie powiadomił o tych sytuacjach wojewodę, który wydał zezwolenie.
PRZYKŁAD: Wiza z prawem do pracy
ABC Sp. z o.o. chce zatrudnić na sześć miesięcy Iwana C., będącego obywatelem Rosji. W takim przypadku zezwolenie na pracę nie jest wymagane. Brak konieczności uzyskania zezwolenia nie wyłącza jednak obowiązku uzyskania wizy z prawem do pracy. W myśl ustawy o cudzoziemcach, wiza w celu wykonywania pracy może być wydana cudzoziemcowi, który przedstawi zezwolenie na pracę na terytorium Polski albo zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, jeśli zezwolenie na pracę nie jest wymagane.
Podstawa prawna
● Art. 2, art. 10, art. 87-90a ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.).
● Art. 29 ustawy z 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 234, poz. 1694 ze zm.).
n Par. 2 i par. 3a rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz.U. nr 156, poz. 1116 ze zm.).
● Par. 2–3 i par. 6–8 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2009 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca (Dz.U. nr 16, poz. 84).
● Par. 2–4 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (Dz.U. nr 16, poz. 85).
● Par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 17 października 2007 r. w sprawie wysokości wpłaty dokonywanej w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca (Dz.U. nr 195, poz. 1409).