Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przeznaczyła prawie 3 mln zł na powroty młodych naukowców do Polski.
Coraz więcej młodych naukowców korzysta ze stypendiów zagranicznych. Ich celem jest zdobycie doświadczenia w międzynarodowych zespołach badawczych. W zeszłym roku Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przeznaczyła 2,5 mln zł na staże zagraniczne.

Powstrzymać wielką emigrację

Polskie uczelnie wciąż nie dają takich możliwości rozwoju kariery naukowej, jak placówki zagraniczne. W ramach programu wymiany studentów Erasmus polskie uczelnie opuszcza rocznie ponad trzy razy więcej studentów (13 tys.), niż przyjeżdża do nas cudzoziemców (ok. 4 tys.).
– Sztuką nie jest wysłanie zdolnego naukowca na staż, ale sprawienie, aby chciał tu wrócić – uważa prof. Tadeusz Luty, honorowy przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
Dodaje, że miarą sukcesu Polski będzie umiejętne skorzystanie z doświadczeń zdobytych przez stypendystów.
Mimo że pobyt na stażu zagranicznym jest trudnym doświadczeniem dla wyjeżdżających, stypendyści skarżą się przede wszystkim na problemy związane z powrotem do kraju. Wracają do Polski głównie z przyczyn rodzinnych, a nie zawodowych. Wielu ma kłopoty ze znalezieniem zatrudnienia odpowiadającego ich zainteresowaniom i umiejętnościom.
– Po doktoracie i stażu w Oxfordzie aplikowałam na stanowisko w jednej z polskich instytucji naukowych. Na to miejsce została przyjęta osoba, która nie miała doktoratu – żali się Natalia Letki, laureatka programu Homing FNP i grantu ERC Starting Grant.
Sebastian Maćkowski, laureat programu Welcome FNP, uważa, że głównym problemem jest fakt, że stypendyści wracają do instytucji, z której wyjechali, na to samo stanowisko, mimo że ich kwalifikacje i ambicje są już dużo wyższe.

Pieniądze na powroty

W 2008 roku Fundacja na rzecz Nauki Polskiej wydała na rozwój kadry naukowej 25 mln zł, z czego 2,5 mln zł na subsydia dla powracających i 0,5 mln zł na granty wspomagające stypendystów po stażach zagranicznych.
Fundacja od lat stara się sprowadzić uczonych do Polski i zapewnić im godne warunki pracy i rozwoju zawodowego. Do tego służą m.in. programy Homing i Welcome. Uczony może otrzymać 82 tys. zł rocznie na powrót do kraju i kontynuację badań.
Z kolei Program Ventures zapewnia wsparcie finansowe osobom prowadzącym badania mające zastosowanie komercyjne. Naukowiec otrzymuje miesięczne stypendium od 1,5 tys. do 3 tys. zł oraz grant do 35 tys. zł rocznie.