Pracownicy zajmujący kierownicze i inne samodzielne stanowiska, w przeciwieństwie do pozostałych pracowników, co do zasady nie mogą liczyć na wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. W jakich sytuacjach zyskują jednak prawo do wynagrodzenia z tego tytułu?
Pracownicy na stanowiskach kierowniczych, a więc pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych mogą w pewnym zakresie samodzielnie dysponować swoim czasem pracy. Z tego względu w zasadzie nie przysługuje im prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę świadczoną w godzinach nadliczbowych. Swoboda kształtowania swojego czasu pracy nie oznacza jednak, że tej kategorii pracowników nie dotyczą normy czasu pracy.
Jak wynika z brzmienia art. 1514 par. 1 kodeksu pracy wykonywanie obowiązków poza normalnymi godzinami pracy przez pracowników zajmujących kierownicze stanowiska dopuszczalne jest tylko wyjątkowo, w razie konieczności.
Regulacja ta nie upoważnia zatem pracodawcy do stosowania takich rozwiązań organizacyjnych, które z założenia rodziłyby po stronie pracowników zajmujących stanowiska kierownicze konieczność stałego wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Pracodawca ma obowiązek takiego organizowania czasu pracy, aby nie dochodziło do systematycznego przekraczania przez tych pracowników ustawowego czasu pracy.
Jeżeli na skutek niezależnej od pracownika, wadliwej organizacji pracy staje się to niemożliwe, pracownikowi na stanowisku kierowniczym przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę wykonywaną w godzinach nadliczbowych.
Pogląd przeciwny prowadziłby do tego, że pracownik byłby zobowiązany do pracy bez dodatkowego wynagrodzenia, pracując stale znacznie dłużej ponad ustawowy czas pracy, i to tylko dlatego, że został zaszeregowany do grupy osób zajmujących kierownicze stanowiska. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2004 r., II PK 106/04, OSNP z 2005 r. nr 15, poz. 221).