Od 1 września płatnik musi obowiązkowo wykazywać w dokumentach przekazywanych do ZUS składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby pobierające zasiłek macierzyński. Obowiązek ten ciąży na nim także w przypadku pracowników przebywających na urlopach wychowawczych, ale tylko wówczas, gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń. Osoby wracające do pracy po urlopie macierzyńskim czy wychowawczym podlegają ubezpieczeniom ze stosunku pracy. Nie trzeba jednak za nie opłacać przez 36 miesięcy składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Pracodawcy zobowiązani są do rozliczania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby, którym udzielili urlopu macierzyńskiego, jeżeli wypłacają im zasiłki macierzyńskie. Gdy zasiłek macierzyński wypłaca ZUS (bo płatnik nie jest do tego uprawniony, gdyż zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych), to na nim ciąży obowiązek złożenia dokumentów i rozliczenia składek.
Wyjaśnić trzeba, że prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje nie tylko pracownikom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo, ale także innym osobom, które przystąpią do tego ubezpieczenia dobrowolnie, np. zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia czy też prowadzącym własną działalność. Ubezpieczeni dobrowolnie nie mogą nabyć prawa do urlopu macierzyńskiego, ale przysługują im świadczenia w razie macierzyństwa.

Ubezpieczenie w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego

Od 1 września 2009 r. każda osoba pobierająca zasiłek macierzyński bezwarunkowo obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Do końca sierpnia 2009 r. podlegała z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń. Z uwagi na tę zmianę od 1 września 2009 r. osoby pobierające zasiłek macierzyński nie muszą informować płatnika składek o prawie do emerytury lub renty bądź innym tytule do ubezpieczeń. Płatnik zobowiązany jest bowiem do wykazywania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem tytułu do ubezpieczeń 12 40 00) za każdą osobę, której będzie wypłacał zasiłek macierzyński.
Przeanalizujmy powyższe na podstawie następującego stanu faktycznego: Małgorzata N. od 13 lipca 2009 r. przebywa na urlopie macierzyńskim. Złożyła pracodawcy, który wypłaca jej zasiłek, oświadczenie, iż równocześnie prowadzi działalność gospodarczą. Małgorzata N. do 31 sierpnia 2009 r. nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z zasiłku macierzyńskiego, gdyż miała inny tytuł do ubezpieczeń (prowadzenie działalności gospodarczej). W lipcu i w sierpniu płatnik nie wykazywał za nią składek z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Sytuacja uległa zmianie od 1 września 2009 r. Od tego dnia tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych stanowi pobieranie zasiłku macierzyńskiego. Natomiast z tytułu działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne. Małgorzata N. powinna złożyć druk ZUS ZWUA i z działalności wyrejestrować się z obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wpisując w pole data ustania ubezpieczeń 1 września 2009 r. Z tą samą datą musi z tytułu działalności zgłosić się na druku ZUS ZAA do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Zaznaczyć trzeba, że mimo iż w okresie od 13 lipca do 31 sierpnia 2009 r. ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu prowadzonej działalności były dla Małgorzaty N. obowiązkowe, nie musi opłacać składek. 1 września 2009 r. weszła bowiem w życie nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którą na wniosek osoby prowadzącej działalność w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego należności składowe z tytułu działalności zostaną umorzone. Zaznaczyć trzeba, że nawet wówczas gdy Małgorzata N. złoży wniosek o umorzenie należności, za lipiec i sierpień powinna złożyć deklarację ZUS DRA z wykazanymi kwotami składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z działalności.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennik Gazeta Prawna: Pracodawca rozlicza składki, których nie wpłaca do ZUS, za pracownika na urlopie wychowawczym lub zasiłku macierzyńskim.
W pełnej wersji artykułu dowiesz się więcej o:
- Zasiłku macierzyńskim i innym tytule do ubezpieczeń społecznych
- Obowiązkach zgłoszeniowych i rozliczeniowych płatnika
- Imiennych raportach miesięcznych w czasie pobierania świadczenia
- Ubezpieczeniu korzystającego z urlopu wychowawczego
- Skutkach podjęcia pracy zarobkowej w czasie urlopu
- Obowiązkach rozliczeniowych wobec ZUS pracodawcy płatnika
- Kwocie minimalnego wynagrodzenia, jako podstawy wymiaru składek
- Naliczeniu składki zdrowotnej za pracownika w czasie urlopu
- Zwolnieniu z obowiązku opłacenia składek na FP i FGŚP
- 36 miesiącach bez składek na fundusze