Początek roku akademickiego dla osób studiujących poza rodzinnym domem wiąże się również z koniecznością dokonania wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, czyli lekarza rodzinnego. Studenci mają prawo wyboru lekarza pierwszego kontaktu również w miejscu kształcenia, jeżeli nie pokrywa się ono z miejscem dotychczasowego zamieszkania.
Aby wybrać lekarza rodzinnego, student musi złożyć deklarację wyboru na formularzach dostępnych w placówkach ochrony zdrowia lub na stronach internetowych NFZ www.nfz.gov.pl. Warto pamiętać, że należy wybrać takiego świadczeniodawcę, który ma podpisaną umowę (kontrakt) z NFZ. Przy jego wyborze nie obowiązuje rejonizacja. Dlatego jeszcze zanim student zdecyduje się na konkretnego lekarza, warto dowiedzieć się (np. w przychodni położonej niedaleko miejsca zamieszkania albo uczelni), czy cieszy się ona dobrą opinią, jakie badania wykonuje na miejscu, jakim sprzętem medycznym dysponuje. Wybór lekarza jest bezpłatny. W ciągu roku kalendarzowego można go zmienić dwa razy. Jednak za trzecim razem należy zapłacić – 80 zł – chyba że zmiana jest spowodowana czynnikami niezależnymi od studenta, czyli np. wybrany przez niego lekarz zakończył swoją działalność.
Polscy studenci mają również prawo do nieodpłatnego leczenia w czasie pobytu (np. turystycznego czy związanego z nauką) na terenie innego państwa UE. W tym celu powinni wyrobić w odpowiednim oddziale NFZ europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ). Uprawnia ona do korzystania z niezbędnych świadczeń medycznych w innym państwie członkowskim w zakresie umożliwiającym kontynuowanie zaplanowanego pobytu w państwie, w którym student podjął naukę, bez konieczności przerywania jej i powrotu do kraju. Z bezpłatnej opieki można korzystać tylko w placówkach, które działają w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia (odpowiednika naszego NFZ). Za leczenie prywatne trzeba zapłacić we własnym zakresie. W większości państw także placówki działające w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia pobierają pewne opłaty od ubezpieczonych. EKUZ nie zwalnia z tych kosztów. Jeżeli w Niemczech jeden dzień pobytu w szpitalu kosztuje dodatkowe 10 euro, to także polski student będzie musiał je uiścić. W przypadku gdy mimo posiadania karty i korzystania ze świadczenia, które nie jest objęte żadnymi dodatkowymi opłatami, pacjent będzie zmuszony do zapłacenia za nie, należy zachować wszystkie faktury i rachunki. Na ich podstawie, po powrocie do kraju, będzie można ustalić, czy rzeczywiście opłaty zostały niesłusznie pobrane. Jeśli tak, można ubiegać się od NFZ o ich zwrot.
Wniosek o EKUZ składa się we właściwym ze względu na miejsce zameldowania oddziale wojewódzkim lub delegaturze NFZ osobiście, faksem lub pocztą. Druk wniosku można pobrać zarówno w oddziałach funduszu, jak i ze strony internetowej funduszu. Poza dowodem ubezpieczenia do wniosku należy dołączyć legitymację studencką lub zaświadczenie wydane przez uczelnie i zawierające: dane szkoły i studenta oraz dokładny dzień rozpoczęcia i zakończenia danego roku czy semestru.
EKUZ dla studentów jest ważna do końca semestru lub roku akademickiego, o ile legitymacja studencka czy zaświadczenie z uczelni precyzyjnie określa termin ich zakończenia. Jeśli dokumenty te będą określać tylko rok czy semestr, karta EKUZ może być wydana na okres krótszy. Generalnie karta wystawiana jest na okres do 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, za który została odprowadzona ostatnia składka na ubezpieczenie zdrowotne. Tak długo ważną kartę otrzyma student, który jest pracownikiem lub prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zdecydowanie mniej korzystna jest sytuacja tych osób, które już ukończyły studia na terenie Polski, nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym w NFZ i zamierzają podjąć naukę za granicą, ale nie są tam oddelegowanie przez polską uczelnię. W takiej sytuacji podlegają one ubezpieczeniu w państwie, gdzie planują się uczyć. Muszą więc doubezpieczyć się dobrowolnie. Koszt takiej polisy niestety będą opłacać z własnej kieszeni.
Dużo korzystniejsza dla polskiego studenta jest sytuacja, w której to zagraniczna uczelnia zobowiązuje się do opłacania za niego składki zdrowotnej. Dzięki temu, nie ponosi dodatkowych kosztów i jednocześnie zyskuje pewność, że w razie choroby czy wypadku będzie mu przysługiwać prawo do leczenia na zasadach, jakie obowiązują w państwie aktualnego pobytu. Osoby takie muszą jednak pamiętać, że ubezpieczenie za granicą nie jest jednoznaczne z prawem do nieodpłatnego leczenia w Polsce. Dlatego, planując przyjazd do kraju (np. wakacje), muszą w państwie, gdzie się uczą, wyrobić EKUZ. Dzięki temu w czasie pobytu w Polsce przez dwa miesiące będą mieli prawo do leczenia na zasadach tu obowiązujących.
Studenci pochodzący z innych krajów Unii Europejskiej pobierający naukę w polskich uczelniach także mają prawo do bezpłatnych usług zdrowotnych. Są traktowani na takich samych zasadach jak ich polscy koledzy. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym potwierdza europejska karta ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ). Dzięki niej mają dostęp do bezpłatnych świadczeń medycznych, ale tylko w placówkach ochrony zdrowia, które mają podpisane umowy z NFZ na świadczenie usług zdrowotnych w danym roku kalendarzowym.
Studenci pochodzący spoza UE, np. z Ukrainy, aby mieć zapewnioną opiekę medyczną w Polsce, mogą podpisać umowę o dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym z dyrektorem właściwego ze względu na miejsce pobierania nauki oddziału NFZ. Do zawarcia takiej umowy niezbędne jest przedstawienie zaświadczenia z uczelni o posiadaniu statusu studenta.
Natomiast osoby posiadające Kartę Polaka, mają zagwarantowany dostęp do świadczeń zdrowotnych na tej podstawie. Oznacza to, że jeżeli dojdzie do wypadku, zatrucia, ciąży, nagłego zachorowania czy złamania, świadczenia zdrowotne zostaną im udzielone w niezbędnym zakresie. Samo posiadanie Karty Polaka nie daje natomiast prawa do tzw. świadczeń planowych, czyli takich, na udzielenie których pacjent może czekać.
Ubezpieczenie zdrowotne studenta
Jaki dokument potwierdza ubezpieczenie zdrowotne
Podstawa prawna
Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
