Jakie uprawnienia ma pracownica, z którą podpisałem trzymiesięczną umowę na okres próbny i która po miesiącu pracy poinformowała mnie o zajściu w ciążę? Czy po upływie okresu próbnego jestem zobowiązany nadal ją zatrudniać lub przyjąć z powrotem do pracy po porodzie?
PROBLEM CZYTELNIKA
GRZEGORZ GOŁĘBIEWSKI
prawnik, Kancelaria Prawna Chajec, Don-Siemion & Żyto
WYJAŚNIENIE
Zgodnie z kodeksem pracy, co do zasady, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego pracownicy. Ta reguła ulega jednak modyfikacjom w zależności od konkretnego stanu faktycznego i prawnego. Zwolnienie pracownicy, pomimo jej ciąży, możliwe będzie w razie zajścia przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, jeśli reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa (jeśli występuje ona u pracodawcy) wyrazi na to zgodę. Pracodawca uprawniony jest również do rozwiązania umowy o pracę z pracownicą w ciąży za wypowiedzeniem w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy.
Ustawodawca wyłączył spod szczególnej ochrony stosunku pracy przypadki, w których pracownica zatrudniona jest na podstawie umowy na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca. Jeśli natomiast strony łączy umowa o pracę na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, dla oceny terminu rozwiązania stosunku pracy kluczowe jest, na jakim etapie ciąży pracownicy, miałby on ulec rozwiązaniu. Zatem umowy na okres próbny przekraczające jeden miesiąc, które planowo miałyby ulec rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulegają przedłużeniu do dnia porodu. Na pracodawcy nie ciąży wówczas obowiązek ponownego zatrudnienia pracownicy po urodzeniu dziecka. Także umowa o pracę zawarta na czas określony oraz umowa na czas wykonania określonej pracy, gdyby miały ulec rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaną zgodnie z prawem przedłużone do daty porodu. Rozwiązanie to nie znajduje natomiast zastosowania do umów o pracę zawartych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Pracodawca, który powziął wiadomość o ciąży pracownicy, powinien ustalić przewidywany termin porodu. Może się przy tym oprzeć wyłącznie na oświadczeniu pracownicy bądź też poprosić ją o potwierdzenie w postaci zaświadczenia lekarskiego. Pracownica nie ma obowiązku niezwłocznego informowania pracodawcy o swej ciąży.
Kobiety w ciąży nie można zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, ani delegować poza stałe miejsce pracy.