W grudniu 2008 r. ukończę 60 lat. Przez 14 lat byłem zatrudniony w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy, w państwowym zakładzie pracy. Od roku państwowy zakład stał się spółką. W państwowym zakładzie pracy stanowisko, na którym pracowałem, było wymienione zarówno w wykazie A, jak i w przepisach resortowych. Obecnie pracuję na stanowisku, które nie jest wymienione w wykazie A, ale wykonuję te same prace, co przed przekształceniem. W spółce co do nazw stanowisk obowiązuje zarządzenie prezesa. Czy gdy będę chciał przejść na wcześniejszą emeryturę, pracodawca wystawi mi zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach?

Aby okresy zatrudnienia danego pracownika zostały uznane za okresy pracy w szczególnych warunkach, konieczne jest, by:
  •  wykonywane prace były wymienione w załączniku do rozporządzenia wymienionego w podstawie prawnej - w wykazie A albo B,
  •  praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla danego stanowiska pracy,
  •  praca była wykonywana na stanowiskach enumeratywnie wymienionych w resortowych wykazach pracy w szczególnych warunkach (wykazy te zostały ustalone przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych, centralne związki spółdzielcze dla podległych i nadzorowanych zakładów pracy - w zarządzeniach i uchwałach, wydanych na podstawie upoważnienia zawartego w par. 1 ust. 2 wymienionego wyżej rozporządzenia).
Upoważnienia do wydawania wspomnianych wykazów nie otrzymali pracodawcy. Mogą oni natomiast tworzyć na własne potrzeby, w oparciu o wykazy resortowe, zakładowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach. Jednakże wykazy te muszą odpowiadać właściwym wykazom resortowym. Z uwagi na powyższe zakładowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach ustalone w drodze zarządzenia prezesa nie mogą stanowić podstawy do uznawania prac za wykonywane w szczególnych warunkach.
Należy podkreślić, iż zmiana nazewnictwa stanowiska pracy, bez zmiany rodzaju pracy faktycznie wykonywanej na tym stanowisku, nie może skutkować utratą prawa do uznania takiej pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach. Jeżeli następowałaby zmiana stanowiska związana np. ze zmianą taryfikatora, to pracodawca, wystawiając świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, powinien podać obecną nazwę stanowiska będącą odpowiednikiem nazwy podanej w zarządzeniu lub w uchwale, a także wymienić przyczynę takiej zmiany.
W przypadku gdy złożone przez pana dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach nie zostałyby uznane przez ZUS, może pan dochodzić swoich roszczeń na drodze postępowania sądowego wnosząc odwołanie od decyzji.
MARIUSZ KARBOWNIK
specjalista od praw do świadczeń wypłacanych przez ZUS
PODSTAWA PRAWNA
■ Par. 1 i 2 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).