Rodziny powracające z emigracji, których dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu, mogą na podstawie przetłumaczonego świadectwa zapisać je do szkoły.
Rodziny coraz częściej wyjeżdżają za granicę w poszukiwaniu pracy, co trwa nieraz od kilku miesięcy do kilkunastu lat. W innych krajach, tak jak w Polsce, dziecko do 18 roku życia podlega obowiązkowi szkolnemu i obowiązkowi nauki. Niezależnie od kraju pobytu bezpłatne nauczanie na poziomie podstawowym gwarantuje mu Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych.
Rodzice, którzy decydują się na powrót do Polski, a ich dziecko nadal podlega obowiązkowi szkolnemu, mają obowiązek zapisać je do szkoły.

Warunek przyjęcia

Do szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej przyjmuje się ucznia na podstawie świadectwa (zaświadczenia) wydanego przez szkołę za granicą i ostatniego świadectwa szkolnego wydanego w Polsce.
O jego przyjęciu po powrocie z zagranicy decyduje dyrektor szkoły.
- Rodzic ucznia powinien złożyć podanie do dyrektora szkoły o przyjęcie dziecka do szkoły - mówi Andrzej Wojnakowski, dyrektor delegatury Kuratorium Oświaty w Zielonej Górze. Podkreśla jednak, że do podania należy dołączyć świadectwo lub zaświadczenie o ukończeniu szkoły za granicą. Powinno ono być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego. Przyjmując dziecko do placówki oświatowej, jej dyrektor bierze pod uwagę wiek, liczbę lat uczęszczania do szkoły (w tym w Polsce) i klasę, którą ukończył kandydat.
Andrzej Wojnakowski wyjaśnia, że w przypadku gdy dyrektor ma wątpliwości dotyczące złożonych dokumentów, może się zwrócić do pełnomocnika do spraw uznawalności świadectw i dyplomów w kuratorium.
- Nie ma takiej możliwości, aby uczeń skończył daną klasę za granicą, a w Polsce rozpoczynał rok szkolny w niższej klasie - wyjaśnia Andrzej Wojnakowski. Według niego, szkoła nie może odmówić przyjęcia dziecka w trakcie roku szkolnego.

Dodatkowa rozmowa

- Dyrektor szkoły po zebraniu niezbędnych dokumentów przeprowadza tzw. diagnozę wstępną, która umożliwi ocenę umiejętności i wiadomości dziecka - mówi Tomasz Malicki, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 26 w Krakowie. Według niego, dyrektor powinien przyjąć dziecko na podstawie świadectwa i wstępnej rozmowy. W jej trakcie dziecko i rodzice mogą przedstawić dodatkowe dokumenty o jego umiejętnościach i osiągnięciach w nauce.

Bez nostryfikacji

Rodzice dziecka, które ukończyło za granicą np. szkołę będącą odpowiednikiem szkoły podstawowej w polskim systemie oświaty, mogą dokonać nostryfikacji świadectwa. Nie jest to jednak warunkiem niezbędnym do przyjęcia dziecka do szkoły w Polsce.

Uzupełnienie luk programowych

- Przy przyjęciu dziecka do szkoły okazuje się często, że ma ono duże braki programowe - mówi Tomasz Malicki.
Jego zdaniem, rodzice i dziecko powinni mieć świadomość, że trzeba je uzupełnić. Różnice programowe z zajęć edukacyjnych realizowanych w klasie, do której przechodzi uczeń, są uzupełniane przez niego w uzgodnieniu z nauczycielem prowadzącym zajęcia.
- Uczniowie powracający z zagranicy mają najwięcej problemów z historią. Obecnie z dokształcania korzysta 12 tys. dzieci - mówi Elżbieta Korwek z Zespołu Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich Czasowo Przebywających za Granicą.
Najczęściej różnice w programie uzupełniają dzieci przebywające za granicą najwyżej rok. Przede wszystkim korzystają z zajęć z języka polskiego, historii, geografii i wiedzy o społeczeństwie. Po powrocie do kraju łatwiej im dostosować się do wymogów polskiej szkoły.
Podstawa prawna
• Par. 19 ust. 2 i par. 22 ust.1 pkt 2 lit. a) rozporządzenie ministra edukacji i nauki z 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz.U. nr 26, poz. 232).