20 lat w ubezpieczeniach – kalendarium

1989 rok

• rolnicy, pracownicy i osoby prowadzące działalność gospodarczą są ubezpieczeni w ZUS
• pracodawcy wpłacają jedną składkę za wszystkich pracowników, co powoduje, że ubezpieczeni nie mają potwierdzeń wysokości zarobków
• prawo do wcześniejszej emerytury mają osoby wykonujące około tysiąca różnych zawodów

1991 rok

• powstaje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w której mogą być ubezpieczeni wyłącznie rolnicy

1997 rok

• reforma systemu rentowego – likwidacja grup inwalidzkich
• lekarz orzecznik ocenia niezdolność do pracy, a nie stan zdrowia

1999 rok

• reforma systemu emerytalnego – trzy filary
• wysokość nowej emerytury zależy od kwoty kapitału zgromadzonego na indywidualnym koncie w ZUS i OFE

2008 rok

• wygasanie uprawnień do wcześniejszych emerytur
• wprowadzanie emerytur pomostowych dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub charakterze

20 lat w systemie ochrony zdrowia

1989 rok

• scentralizowany i finansowany wyłącznie z budżetu państwa
• brak mechanizmów wolnorynkowych
• możliwość prowadzenia prywatnych gabinetów oraz spółdzielni lekarskich
• brak rzetelnej wyceny świadczeń zdrowotnych


1991 rok

• rozpoczęcie prac nad reformą systemu lecznictwa i wprowadzaniem systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego
• system jest nadal finansowany z budżetu
• ZOZ wciąż mają status jednostek budżetowych
• wejście w Zycie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej


1997 rok

• przyjęcie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym
• powołanie 16 las chorych oraz jednej wojskowej

1999 rok

• na wszystkich obywateli został nałożony obowiązek opłacania składki zdrowotnej
• odejście od finansowania systemu lecznictwa bezpośrednio z budżetu państwa
• rozpoczęcie działalności prze kasy chorych
• zmiana statusu zakładów opieki zdrowotnej i przekształcenie ich w samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SP ZOZ)


2003 rok

• zastąpienie ustawy o PUZ nową ustawa o Narodowym Funduszu Zdrowia
• likwidacja zadłużonych kas chorych i powołanie w ich miejsce jednego Funduszu
• wprowadzenie jednolitego systemu finansowania świadczeń zdrowotnych dla wszystkich świadczeniodawców

2004 rok

• Trybunał Konstytucyjny uznał cześć przepisów ustawy o NFZ za niekonstytucyjne
• ustawa o NFZ zostaje zastąpiona nowa ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która określa wykaz świadczeń niefinansowanych ze środków publicznych

2009 rok

• wprowadzenie programu Ratujemy Polskie Szpitale – w zamian za przekształcenie SP ZOZ w spółki prawa handlowego; cześć ich długów zostaje przejęta przez państwo

20 lat prawa pracy

1989 rok

• kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i ma służyć umacnianiu socjalistycznych stosunków pracy
• praca w PRL jest nie tylko prawem, ale też obowiązkiem każdego obywatela
• stosunek pracy jest zawierany między pracownikiem i zakładem pracy, a nie pracodawcą (pojęcie takie nie występuje w kodeksie)
• zakład pracy jest obowiązany przejawiać troskę o zaspokajanie bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników
• tydzień pracy trwa 46 godzin



1996 rok

• w życie wchodzi dużą nowelizacja kodeksu pracy, dostosowująca stosunki pracy do gospodarki wolnorynkowej
• każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu
• pojecie zakładu pracy zostaje zastąpione pojęciem pracodawcy
• tydzień pracy trwa 42 godziny


1997 rok

• w życie wchodzi konstytucja z 2 kwietnia 1997 r.
• przepisy ustawy zasadniczej gwarantują m. In. swobodę wyboru pracy, prawo do wypoczynku, minimalnego wynagrodzenia oraz zakaz zatrudniania dzieci do 16 roku życia
• konstytucja gwarantuje niezwykle ważne prawa dotyczące zbiorowego prawa pracy, m.in. prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych oraz prawo do strajku

2002 rok

• kolejna duża nowelizacja kodeksu pracy wprowadziła zmiany m.in. w zasadach udzielania urlopów i zapłaty za godziny nadliczbowe
• umowa o pracę nie może być zastępowana umową cywilnoprawną
• tydzień pracy trwa 40 godzin