Malaria, cholera, japońskie zapalenie mózgu czy dur brzuszny, to choroby, które oprócz pięknych wspomnień możemy przywieźć z egzotycznych podróży. Eksperci radzą – zanim pojedziesz w tropiki zapytaj lekarza jak zabezpieczyć się przed groźnymi chorobami.

Coraz więcej Polaków podróżuje w najbardziej odległe zakątki świata. Do głównych problemów zdrowotnych, które dotykają turystów przebywających w krajach Afryki i Azji zaliczana jest biegunka (około 50 proc. wyjeżdżających), infekcja dróg oddechowych (10-13 proc.) oraz malaria (4-7 proc.). Dlatego warto jeszcze przed wyjazdem zadbać o własne zdrowie pójść do lekarza, spytać o niezbędną profilaktykę, a także zaszczepić.

Uwaga na malarię

Szczególnie groźna dla turystów jest malaria. Co roku na świecie umiera na nią około 2 milionów osób. Choroba jest przenoszona przez komary-widliszki. Malarią można się zarazić w około 110 krajach w tym m.in. w rejonach Afryki Subsaharyjskiej, na Madagaskarze, w dorzeczu Amazonii i Orinoko, a także w Meksyku, na Karaibach czy w Egipcie (przy granicy z Sudanem). Wszystkie przypadku tej choroby zanotowane w Polsce są efektem przebywania w krajach, gdzie malaria jest powszechna. W latach 1999-2008 z powodu tzw. importowanej malarii zmarło 11 Polaków.

- Przypadki tej choroby są w Polsce bardzo rzadkie, ale i tak śmiertelność z jej powodu jest nawet 10 razy wyższa niż w innych krajach Europy Zachodniej – mówi Piotr Kajfasz z Kliniki Chorób Odzwierzęcych i Tropikalnych Uniwersytetu Medycznego w Warszawie.

Wciąż nie wynaleziono skutecznej ochrony (szczepionki) przeciwko malarii. Jedynym sposobem zabezpieczenia przed tą chorobą jest unikanie ukąszeń komarów (stosowanie moskitier, środków odstraszających), które roznoszą malarię oraz stosowanie zapobiegawczo leków przeciwmalarycznych. Są one dobierane ze względu na wiek, płeć i ogólny stan zdrowia pacjenta. Zdaniem specjalistów, najlepiej stosować lek będący połączeniem dwóch substancji aktywnych – proguanilu i atowakwonu.

Zapewnia on skuteczną ochronę, a jednocześnie jest lekiem dość bezpiecznym. Mogą do zażywać zarówno dorośli, jaki i dzieci. Po wcześniejszej konsultacji lekarskiej leki należy zacząć przyjmować tydzień przed planowanym wyjazdem i kontynuować ich przyjmowanie do 6 tygodni po powrocie z zagrożonych krajów.

Warto się szczepić

Jedyną skuteczną metodą ochrony przed niektórymi chorobami panującymi w egzotycznych krajach są szczepienia. Obecnie jedynie szczepienie przeciwko żółtej febrze jest obowiązkowe, co daje ochronę na 10 lat przeciwko tej chorobie. Pozostałe szczepienia można wykonać, ale nie ma takiego obowiązku. Jednak lekarze zdecydowanie je zalecają.

Koszt szczepień jest różny w zależności od tego, na wykonanie jakich zdecyduje się turysta. Wykonanie wszystkich szczepień obowiązkowego przeciwko żółtej febrze i zalecanych (dur brzuszny, błonica, tężec, polio) kosztuje nawet kilkaset złotych. Natomiast za szczepienie przeciwko żółtej febrze trzeba zapłacić ponad 150 zł.

Ze względu na różny stopień zagrożeń, dobór szczepień, które powinno się wykonać przed dalekimi podróżami, jest uzależniony m.in. od charakteru wyjazdu, rejonu, czasu i długości pobytu oraz indywidualnej odporności organizmu i ewentualnych przeciwwskazań do szczepień.

Do chorób, które najbardziej zagrażają turystom przebywającym w egzotycznych krajach, a których można uniknąć dzięki wcześniejszym szczepieniom, zaliczamy: wirusowe zapalenie wątroby typu A i B, żółta febra (żółta gorączka), błonica, tężec, polio, dur brzuszny, wścieklizna, japońskie zapalenie mózgu.

Odporność po szczepieniach pojawia się po 24 tygodniach. Można je wykonać tylko gdy jest się całkowicie zdrowym, a odstępy między poszczególnymi szczepieniami muszą wynosić co najmniej 4 tygodnie. Dlatego, aby je wykonać, do lekarza należy zgłosić się na kilka tygodni przed planowanym terminem wyjazdu.

Należy również pamiętać, że szczepionki przeciwko żółtej febrze (gorączce) i cholerze wykonują tylko wybrane punkty szczepień – m.in. Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, ale także stacje sanitarno-epidemiologiczne.

Po powrocie z urlopu spędzonego w egzotycznych krajach nie ma obowiązku zgłoszenia się do lekarza na ewentualną kontrolę. Ale w sytuacji wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów, należy wybrać się do lekarza pierwszego kontaktu. On może nas skierować do specjalisty chorób zakaźnych. Można także udać się do szpitala zakaźnego tam najczęściej znajdują się poradnie chorób tropikalnych.

Apteczka podróżnego

Lekarze doradzają również, aby w czasie egzotycznej wycieczki mieć ze sobą specjalną apteczkę. Jej skład powinien być dostosowany do charakteru wyprawy czyli od tego, jak długo ma trwać planowany wyjazd, w jaki region jedziemy , jaki jest tam poziom dostępu do pitnej wody itp. W zależności od kierunku wyjazdu w apteczne powinny znaleźć się m.in. leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, przeciwbiegunkowe, stosowane w profilaktyce malaryjnej, przeciwgrzybiczne, przeciwalergiczne, kremy z wysokim filtrem przeciwsłonecznym, a także preparaty łagodzące poparzenia skóry. W apteczce nie powinno również zabraknąć leków nawadniających, a także stosowanych w przypadku zatrucia pokarmowego. O dokładny skład apteczki warto przed wyjazdem zapytać lekarza.