Zmarły pracownik był zatrudniony w dwóch firmach. W pierwszej pracował na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, a w drugiej - na 1/3 etatu. Który pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia odprawy pośmiertnej? W jakiej sytuacji pracodawca może zwolnić się z tego obowiązku?
W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna. Kodeks nie uzależnia zatem istnienia obowiązku wypłaty odprawy od czasu, na jaki została zawarta umowa o pracę, ani od wymiaru etatu. Istotny jest sam fakt pozostawania przez pracownika w chwili jego śmierci w stosunku pracy z danym pracodawcą lub ewentualnie pobierania - po rozwiązaniu stosunku pracy - zasiłku chorobowego.
Określonym członkom rodziny zmarłego pracownika, który był zatrudniony jednocześnie w dwóch firmach, przysługuje zatem roszczenie o wypłatę odpraw pośmiertnych osobno od każdego z pracodawców, bez względu na rodzaj umowy i część etatu, na jaki był u nich zatrudniony. Wysokość odprawy, którą zobowiązany jest wypłacić każdy z pracodawców, musi być obliczona oddzielnie. Uzależniona jest ona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi: jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, trzymiesięczne, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat i sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat. Pracodawca może całkowicie lub częściowo uwolnić się od obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej. Będzie z tego obowiązku zwolniony całkowicie, jeśli zawczasu zawrze z zakładem, towarzystwem ubezpieczeniowym lub inną instytucją ubezpieczeniową, umowę ubezpieczenia na życie pracownika, a odszkodowanie wypłacone z tytułu tego ubezpieczenia członkom rodziny uprawnionym do otrzymania odprawy będzie co najmniej tak samo wysokie jak odprawa przysługująca im na podstawie kodeksu pracy. Jeżeli odszkodowanie będzie niższe, pracodawca będzie obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami. Należy podkreślić, że wątpliwe jest, czy przepis ten stosuje się do sytuacji, gdy pracodawca co prawda ubezpieczył pracownika, jednak pracownik sam opłacał składki ubezpieczeniowe za pośrednictwem pracodawcy. W takim przypadku pracodawca jedynie umożliwił pracownikowi ubezpieczenie się na wypadek śmierci, a zatem nadal jest zobowiązany do wypłaty odprawy pośmiertnej przewidzianej w kodeksie pracy.