Od 1 października rozpocznie się wypłata świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Zastąpią wypłacane obecnie zaliczki alimentacyjne. Można już składać wnioski o nową formę pomocy.
Świadczenia z FA przyznawane będą na tzw. okresy świadczeniowe, trwające od 1 października do 30 września następnego roku. Jednak wnioski o ich przyznanie osoby zainteresowane mogą składać już od 1 sierpnia, tj. od ostatniego piątku.
Wczesne złożenie takiego wniosku gwarantuje szybkie otrzymanie pierwszych świadczeń. Gdy osoba ubiegająca się o świadczenia z FA złoży wniosek, wraz z wymaganymi dokumentami do 31 sierpnia, świadczenia przysługujące za październik zostaną wypłacone najpóźniej do 30 października. Jeśli wniosek zostanie złożony w okresie 1 września - 31 października, świadczenia przysługujące za październik zostaną wypłacone najpóźniej do 30 listopada. Oznacza to, że osoby, które obecnie korzystają z zaliczki alimentacyjnej, chcąc uniknąć miesięcznej przerwy w otrzymywaniu świadczeń (w październiku), powinny już obecnie podjąć starania o świadczenie z FA.
PRZYKŁAD: LICZY SIĘ DATA ZŁOŻENIA WNIOSKU
25 sierpnia 2008 r. osoba ubiegająca się o świadczenie z FA złożyła w ośrodku pomocy społecznej wniosek o ustalenie prawa do świadczenia z FA dla 14-letniej córki. Jeśli OPS wyda pozytywną decyzję i przyzna jej świadczenie, pomoc za październik zostanie jej wypłacona nie później niż 31 października. Jeśli jednak kompletny wniosek zostałby złożony w okresie 1 września - 31 października, świadczenie za październik zostałoby wypłacone do 30 listopada, wraz ze świadczeniem listopadowym. Wypłaty świadczeń za kolejne miesiące dokonywane będą systematycznie nie później niż do ostatniego dnia każdego miesiąca.

Dla kogo świadczenie

Osobą uprawnioną do świadczeń z FA jest dziecko, które ma zasądzone od rodzica alimenty (mogą to być również alimenty na podstawie ugody zawartej przed sądem), jeżeli egzekucja alimentów jest bezskuteczna. Egzekucja jest bezskuteczna, jeżeli w okresie dwóch miesięcy przed złożeniem wniosku komornik nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Bezskuteczność egzekucji potwierdzał będzie komornik odpowiednim zaświadczeniem. Można je uzyskać samemu lub wystąpi o nie urząd gminy lub ośrodek pomocy społecznej, w którym osoba ubiega się o świadczenie.
W przypadku gdy egzekucja alimentów nie jest prowadzona w Polsce, bo dłużnik mieszka za granicą, w celu potwierdzenia bezskuteczności egzekucji, do wniosku o przyznanie świadczeń z FA wnioskodawca musi dołączyć odpowiednie zaświadczenie z sądu okręgowego (lub innego właściwego sądu) lub zagranicznej instytucji egzekucyjnej, potwierdzające bezskuteczność egzekucji zasądzonych alimentów lub niemożność prowadzenia egzekucji.
Świadczenia z FA przysługują na dziecko do ukończenia przez nie 18 lat. Na dziecko starsze świadczenia przysługują do ukończenia 25 lat, pod warunkiem że uczy się w szkole lub szkole wyższej. Z kolei na dziecko posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, którego rodzic nie płaci zasądzonych alimentów, świadczenia przysługują bez ograniczeń co do jego wieku.

Ile można otrzymać

Świadczenia z FA przysługują w kwocie bieżąco zasądzonych alimentów, ale nie mogą wynieść więcej niż 500 zł na dziecko.
Prawo do świadczenia przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie w roku poprzedzającym okres świadczeniowy nie przekracza 725 zł. Ustalając więc prawo do świadczenia na okres od 1 października 2008 r. do 30 września 2009 r., brany będzie pod uwagę dochód uzyskany przez członków rodziny w 2007 roku. Na dochód ten wliczają się następujące składniki:
• przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• deklarowany w oświadczeniu dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
• inne dochody nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych wyliczone w ustawie o świadczeniach rodzinnych (np. wszelkie stypendia otrzymywane przez uczniów lub studentów, alimenty na rzecz dzieci); w odróżnieniu od ustalania dochodu dla potrzeb przyznania świadczeń rodzinnych, do dochodu rodziny nie wlicza się kwot zaliczek alimentacyjnych otrzymanych w 2007 roku.
Przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie oblicza się, dzieląc łączną kwotę dochodu uzyskanego przez wszystkich członków rodziny w 2007 roku, przez 12, czyli przez liczbę miesięcy w roku, a następnie przez liczbę członków rodziny.
PRZYKŁAD: LICZY SIĘ DECYZJA SĄDU
Na dwoje dzieci sąd zasądził od ich ojca alimenty w kwocie 300 zł i 600 zł miesięcznie. Ojciec dzieci alimentów jednak nie płaci, co zostało potwierdzone zaświadczeniem od komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne. Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego przysługują odpowiednio na każde z dzieci w kwocie 300 zł i 500 zł.
W przypadku uzyskiwania dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wysokość uzyskanego dochodu należy udokumentować zaświadczeniami z urzędu skarbowego o dochodach za rok 2007 opodatkowanych na zasadach ogólnych podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Brany jest pod uwagę dochód netto, czyli przychód wykazany w takim zaświadczeniu, pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Inaczej dla rolników

Ponadto, w przypadku gdy rodzina posiada gospodarstwo rolne, dochód z tego tytułu oblicza się na podstawie liczby hektarów przeliczeniowych znajdujących się w jej posiadaniu w roku poprzedzającym okres zasiłkowy. Jeżeli zmiana powierzchni gospodarstwa rolnego ma miejsce w trakcie miesiąca, nową powierzchnię gospodarstwa uwzględnia się od miesiąca następnego. Miesięczna wartość dochodu z 1 ha przeliczeniowego została określona w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Wyżej wymieniony wskaźnik dochodu z gospodarstwa rolnego za rok 2007 (czyli rok, z którego dochód brany jest pod uwagę przy ustalaniu prawa do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego na rozpoczynający się od 1 października okres świadczeniowy), zostanie ogłoszony przez prezesa GUS-u do 23 września 2008 r.
Gdy rodzina lub osoba ucząca się utrzymuje się z gospodarstwa rolnego oraz uzyskuje pozarolnicze dochody, dochody te są sumowane.

Gdy zmienią się dochody

Nie zawsze jednak prawo do świadczenia z FA ustalane będzie w oparciu o dochody uzyskane w roku 2007. Sytuacja dochodowa rodziny na dzień składania wniosku, w porównaniu z rokiem 2007, mogła ulec znacznym zmianom zarówno na korzyść, jak i niekorzyść osoby ubiegającej się o świadczenie z FA. Mamy wtedy do czynienia odpowiednio z uzyskaniem dochodu - powiększa się wtedy dochód z roku 2007 o dochód uzyskany, lub utratą dochodu - pomniejsza się wtedy dochód z roku 2007 o dochód utracony. Jednak nie w przypadku każdej zmiany sytuacji dochodowej mają zastosowanie opisane zasady, gdyż ustawa ściśle określa sytuacje uznawane za uzyskanie i utratę dochodu. Są to:
• uzyskanie prawa do urlopu wychowawczego lub zakończenie tego urlopu,
• utrata lub uzyskanie prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
• utrata lub uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• utrata lub uzyskanie zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,
• wyrejestrowanie lub rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej.
PRZYKŁAD: UTRATA PRACY DAJE PRAWO DO ŚWIADCZEŃ
Rodzina 4-osobowa (matka i trójka dzieci) osiągnęła w 2007 roku przeciętny dochód w wysokości 4800 zł miesięcznie. Dochód rodziny w przeliczeniu na 1 osobę wyniósł więc 1200 zł, a więc przekracza kryterium uprawniające do świadczenia z FA. Dochód ten pochodził w z tytułu zatrudnienia matki. Straciła ona 5 lipca 2007 r. pracę i jest w momencie składania wniosku o świadczenia z FA na dzieci, których ojciec nie płaci alimentów, osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Utrata zatrudnienia jest okolicznością, której zaistnienie pozwala zastosować przepisy o utracie dochodu i w konsekwencji od dochodu rodziny (4800 zł) odejmuje się dochód utracony (4800 zł). Po uwzględnieniu utraty dochód rodziny wynosi 0 zł (4800 zł - 4800 zł). Na dzieci przysługują więc świadczenia z FA. W przypadku podjęcia przez matkę nowego zatrudnienia lub uzyskaniu innego źródła dochodu ma ona obowiązek ten fakt zgłosić w urzędzie realizującym świadczenia, który doliczy do dochodu rodziny kwotę dochodu uzyskanego i sprawdzi, czy dochód nie przekracza kryterium.
Ważne!
Dziecko, które ma zasądzone alimenty, nie musi być wychowywane przez rodzica samotnie je wychowującego. Prawo do świadczenia z FA przysługuje też na dzieci wychowywane przez rodzica, który zawarł kolejny związek małżeński, żyje w nieformalnym związku lub aktualny mąż nie płaci zasądzonych alimentów
Ważne!
Jeśli osoba zainteresowana zamierza złożyć wniosek po 30 września, musi pamiętać, że świadczenia zostaną jej przyznane od miesiąca złożenia kompletnego wniosku. Nie ma też możliwości otrzymania świadczeń wstecz za miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku
Ważne!
Wniosek o przyznanie świadczeń z FA należy złożyć nie u komornika, lecz bezpośrednio w urzędzie gminy lub miasta albo w ośrodku pomocy społecznej, jeżeli w danej gminie będzie on realizować świadczenia. Formularze wniosków udostępnia urząd
Podstawa prawna
• Ustawa z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. nr 192, poz. 1378 z późn. zm.).