Weszło w życie rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Nowe przepisy regulują warunki, tryb przyznawania oraz formy zabezpieczenia zwrotu środków otrzymanych z PFRON.

Rozporządzenie uszczegóławia przepisy art. 12a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, który został wprowadzony nowelizacją tej ustawy z 30 czerwca 2007 r.
Środki będzie mógł uzyskać każdy, kto zarówno na dzień złożenia wniosku, jak i na dzień jej przyznania spełnia łącznie trzy warunki:
  •  legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem traktowanym na równi z takim orzeczeniem zgodnie z art. 5 lub 62 wspomnianej ustawy,
  •  został zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy, a niepozostający w zatrudnieniu,
  •  nigdy nie otrzymał środków publicznych (w tym z PFRON i Funduszu Pracy) na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w jakiejkolwiek formie (np. pożyczki, dotacji).
Środki - do 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia - przyznaje starosta właściwy ze względu na miejsce zarejestrowania wnioskodawcy jako osoby bezrobotnej albo poszukującej pracy niepozostającej w zatrudnieniu (par. 3 ust. 1 rozporządzenia). Właściwość rzeczowa w zakresie rozpatrywania spraw dotyczących środków została przypisana do powiatowego urzędu pracy podległego wspomnianemu staroście, co nie wyklucza zaangażowania wykwalifikowanych kadr z innych jednostek podległych staroście do współpracy z urzędem pracy w realizacji przez urząd tego zadania.
Wniosek Wn-O
Aby otrzymać pomoc, należy złożyć wniosek Wn-O (wzór wniosku został określony w załączniku do rozporządzenia), w którym należy wykazać dane ewidencyjne wnioskodawcy i informację o wnioskowanej kwocie (poz. 4-24 i 27). Środki mogą zostać przekazane wyłącznie na rachunek bankowy, dlatego we wniosku należy podać także numer tego rachunku i nazwę banku (poz. 25-26). Należy także podać informacje pozwalające na ocenę wniosku, np. o rodzaju planowanej działalności (poz. 28), przewidywanych efektach ekonomicznych prowadzenia działalności (poz. 30, w której należy wpisać ogólne informacje na ten temat, w tym planowany adres prowadzenia działalności, oraz ewentualną informację o załączeniu biznesplanu), kosztach lub wydatkach, na pokrycie których mają zostać przeznaczone środki (poz. 31-83) oraz o proponowanej formie zabezpieczenia ewentualnego zwrotu środków (poz. 29).
Jeżeli w dniu składania wniosku wnioskodawca nie dysponuje zgodnie z obowiązującymi przepisami niektórymi danymi, może uzupełnić je po ich uzyskaniu (np. PKD czy NIP w przypadku prowadzenia działalności w innych formach niż przedsiębiorstwo osoby fizycznej).
Wniosek ocenia starosta
W 14 dni od otrzymania wniosku starosta wstępnie sprawdza go pod względem formalnym (podpis, zakreślenie wszystkich pól wyboru dotyczących oświadczeń wnioskodawcy, np. dotyczących zaległości wobec PFRON) i rachunkowym. W razie braków, starosta wzywa wnioskodawcę do usunięcia ich w ciągu 14 dni od otrzymania wezwania. Termin ten, jak wszystkie terminy do dokonania czynności przez wnioskodawcę, podlega przywróceniu, jeżeli dokonanie ich nie może nastąpić w terminie z przyczyn nieleżących po stronie wnioskodawcy. W razie nieuzupełnienia wniosku, nie będzie on rozpatrywany.
Wniosek podlega rozpatrzeniu w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez starostę kompletnego wniosku, ale nie wcześniej niż w dniu podjęcia przez radę powiatu uchwały o podziale środków przekazanych samorządowi powiatowemu przez PFRON.
Negatywne rozpatrzenie wniosku musi zostać pisemnie uzasadnione, a może nastąpić wyłącznie w przypadkach określonych w przepisach o finansach publicznych (związanych z zasadami gospodarowania środkami publicznymi), przepisach dotyczących pomocy publicznej (w tym odpowiednio w rozporządzeniach KE nr 1998/2006, 875/ 2007, 1860/2004) lub w par. 2 i par. 4 ust. 5 rozporządzenia, tj. na przykład gdy:
  •  przedsięwzięcie nie daje szansy powodzenia,
  •  wnioskodawca nie ma wystarczających uprawnień i kwalifikacji do czynności, którymi ma się zajmować w ramach prowadzenia działalności,
  •  suma pochodzących z różnych źródeł środków własnych wnioskodawcy i wnioskowanych środków nie będzie wystarczająca do rozpoczęcia działalności lub wniesienia wkładu do spółdzielni socjalnej
  •  oraz gdy brak środków PFRON przeznaczonych na ten cel.
Informując o pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, starosta wzywa wnioskodawcę do negocjacji, które powinny zakończyć się do 14 dni od dnia doręczenia mu wezwania.
Najpóźniej po kolejnych 14 dniach starosta zawiera z wnioskodawcą umowę, w której zobowiązuje się do wypłaty środków w wynegocjowanej kwocie oraz do co najmniej jednokrotnego zweryfikowania prawidłowości wykonania przez wnioskodawców umowy, w tym:
  •  przeznaczenia środków na cel określony w umowie,
  •  prowadzenia finansowanej aktywności przez co najmniej 24 miesiące,
  •  udokumentowania i umożliwienia staroście zweryfikowania wykonania umowy,
  •  informowania o wszelkich zmianach dotyczących realizacji umowy w terminie siedmiu dni od dnia ich wystąpienia,
  •  rozliczenia środków w terminie określonym w umowie,
  •  zwrotu środków w razie naruszenia któregokolwiek z warunków umowy oraz zabezpieczenia tego zwrotu.
Starosta wypłaci środki w 14 dni od dnia zawarcia umowy, ale nie wcześniej niż w dniu przedstawienia odpowiednio: wpisu do EDG, KRS lub RDR, kopii koncesji, zezwoleń, decyzji prezesa KRUS o podleganiu wnioskodawcy ubezpieczeniu społecznemu rolników lub zobowiązania spółdzielni socjalnej do przyjęcia wkładu w formie i wysokości planowanej do wniesienia przez wnioskodawcę (par. 7 rozporządzenia). Jeżeli wnioskodawca nie przedłoży właściwych dokumentów w ciągu sześciu miesięcy od zawarcia umowy - umowa wygaśnie.
Na co przeznaczyć środki
Zgodnie z art. 12a ust. 1 ustawy i par. 2 rozporządzenia środki mogą być udzielone jednokrotnie i przeznaczone na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej po raz pierwszy lub po raz kolejny (jeżeli zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy od zaprzestania prowadzenia tej działalności lub ustania członkostwa w spółdzielni socjalnej upłynęło co najmniej 12 miesięcy). Środki nie mogą być udzielone na inny cel (np. na założenie stowarzyszenia).
Natomiast działalność gospodarcza może być podjęta w dowolnej formie organizacyjno-prawnej. Katalog kosztów i wydatków, na które można przeznaczyć środki, jest otwarty, zatem w poz. 31-83 Wn-O można wykazać wszelkie środki przeznaczone na dopuszczalne cele (np. pozyskanie lokalu, uzyskanie pozwoleń, odbycie szkoleń, zakup środków trwałych, materiałów, towarów itd.). Żaden przepis ustawy ani rozporządzenia nie wprowadza nawet pośrednio ograniczeń dotyczących daty poniesienia wydatków, jednak to, na które i w jakiej kwocie poniesione wydatki zostaną przyznane środki - zależy od przebiegu negocjacji poprzedzających zawarcie umowy.
PODSTAWA PRAWNA
■ Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz.U. nr 194, poz. 1403).