Tytułom egzekucyjnym (najczęściej są to wyroki sądu) nadawana zostaje klauzula wykonalności. Jest to niezbędny element umożliwiający skuteczne wszczęcie i prowadzenie egzekucji. Czy możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności przeciwko podmiotom, które nie były stronami w postępowaniu rozpoznawczym zakończonym uzyskaniem tytułu wykonawczego?
Taka sytuacja może nastąpić wówczas, gdy uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę (przykładowo pozwana spółka zobowiązana w wyroku do zapłaty pracownikowi określonej kwoty zostaje przejęta przez inną spółkę). W takim przypadku sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej spółce, która przejęła poprzednią, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (np. aktem notarialnym zawierającym postanowienia dotyczące przejęcia spółki). Jeśli zdarzy się tak, że pracownik zatrudniony był w spółce cywilnej i będzie dochodził od takiej spółki roszczeń, musi pamiętać, że do egzekucji ze wspólnego majątku wspólników spółki prawa cywilnego konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom. W przypadku egzekucji ze spadku konieczny jest natomiast - aż do momentu dokonania działu spadku - tytuł egzekucyjny przeciwko wszystkim spadkobiercom.
Dla pracowników zatrudnionych w spółce jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej i dochodzących od tych podmiotów należności istotne będzie to, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko takim spółkom sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność całym majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.
W praktyce dość często zdarza się, że sądy (również sądy pracy) w przypadku tytułu egzekucyjnego (wyroku) wydanego przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim nadają klauzule wykonalności także przeciwko małżonkowi takiej osoby z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową. Warunkiem nadania klauzuli w takim przypadku jest to, aby wierzyciel wykazał dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Podobnie wygląda sytuacja z ograniczeniem w klauzuli odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Andrzej Marek
sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy
