Pracuję w firmie transportowej jako kierowca. Z uwagi na awarię samochodu musiałem przenieść mrożony towar, który przewoziłem, do innego auta. W wyniku tego źle się poczułem. Nadmierny wysiłek spowodował udar mózgu. Jednak mój pracodawca stwierdził, że nie był to wypadek przy pracy. Wiedział, że od kilku lat leczyłem się na nadciśnienie tętnicze i uznał że z tego powodu doszło do udaru. Czy mój pracodawca miał rację?

Nie
Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Przyczyną zewnętrzną jest każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, mogący wywołać szkodliwe skutki. W analizowanej sytuacji konieczne jest przywołanie tezy wyroku Sądu Najwyższego, który stwierdził, że nadmierny wysiłek podczas pracy, który z największym prawdopodobieństwem, wespół z samoistnym nadciśnieniem tętniczym, spowodował u pracownika udar mózgu, stanowi przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy (wyrok z dnia 29 stycznia 1997 r., sygn. akt II UKN 70/96, OSNAP 1997/18/357). Trzeba pamiętać, że przyczyna zewnętrzna wypadku nie musi być jedyna, wyłączna, o czym zapomniał pana pracodawca. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 11 lutego 1963 r., wystarczy, że pojawi się w zespole przyczyn, które do tego wypadku doprowadziły (sygn. akt III PO 15/62, OSNC 1963/10/215).
Z uwagi na brak wiedzy pana pracodawcy w kwestii kwalifikacji wypadków przy pracy wymienimy pozostałe przesłanki uznania zdarzenia za taki wypadek. Pojęcie nagłości nie zostało zdefiniowane w przepisach. Przyjmuje się, że wypadek powinien nastąpić w krótkim czasie. Udar niewątpliwie nastąpił w krótkim czasie. Jak z samej nazwy wynika, wypadek przy pracy musi mieć też związek z pracą. Związek ten jest, gdy wypadek nastąpi:
  •  podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
  •  podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
  •  w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między jego siedzibą a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Przez zwykłe czynności wykonywane przez pracownika należy rozumieć wszelkie czynności, jakie on podejmuje, czy to w zakładzie pracy czy też poza nim, jeżeli służą realizacji obowiązku świadczenia pracy, przygotowują to świadczenie lub są konieczne ze względu na kontynuację tego świadczenia (Kodeks pracy, Komentarz pod redakcją prof. dr. hab. Ludwika Florka, Dom Wydawniczy ABC 2005, str. 1139).
Aby nieszczęśliwe zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, musi ono spowodować uraz lub śmierć pracownika. Zatem obecnie nie ma wypadków przy pracy bezurazowych. Gdy nie da się ustalić urazu, należy przyjąć, że nie było wypadku przy pracy.
Z powyższego wynika, że nieszczęśliwe zdarzenie, jakiemu pan uległ, należy uznać za wypadek przy pracy. Było nagłe, zostało wywołane przyczyną zewnętrzną, spowodowało uraz i nastąpiło w związku z pracą.
ALEKSANDRA CHMIELECKA
specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych
PODSTAWA PRAWNA
Art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.).