Firma zatrudniająca 300 pracowników ma problemy finansowe. W obecnej chwili pracodawca nie chce zwalniać pracowników, ale grupie co najmniej 100 pracowników chciałby w następnym miesiącu złożyć wypowiedzenia zmniejszające wynagrodzenie o ok. 20 proc. Czy w tej sytuacji należy stosować przepisy o zwolnieniach grupowych?

Przy wypowiedzeniach zmieniających również należy zastosować procedurę zwolnień grupowych, tak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 17 maja 2007 r. (sygn. III BP 5/07, LexPolonica nr 1527611). SN wskazał, że zgodnie z przepisami Dyrektywy Rady nr 98/59/WE w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych do celów obliczenia liczby zwolnień traktuje się inne formy wygaśnięcia umowy o pracę, które następują z inicjatywy pracodawcy, z jednego lub więcej powodów niezwiązanych z poszczególnym pracownikiem. W związku ze złożeniem wypowiedzeń zmieniających pracodawca ma obowiązek:
  •  zawiadomić związki zawodowe lub przedstawicieli pracowników o zamiarze złożenia wypowiedzeń zmieniających, o przyczynach zaproponowania nowych warunków, liczbie pracowników i grupach zawodowych, objętych wypowiedzeniami, okresie, w ciągu którego nastąpią takie wypowiedzenia, kryteriach doboru pracowników, kolejności dokonywania wypowiedzeń;
  •  prowadzić konsultacje ze związkami zawodowymi dotyczące możliwości uniknięcia lub rozmiaru planowanych wypowiedzeń, a także możliwości przekwalifikowania lub przeszkolenia zawodowego;
  •  współpracować ze związkami zawodowymi w celu zawarcia porozumienia (jeżeli nie jest możliwe zawarcie porozumienia, zasady złożenia wypowiedzeń zmieniających pracodawca ustala w regulaminie, uwzględniając, w miarę możliwości, propozycje przedstawione przez zakładowe organizacje związkowe);
  •  przekazać właściwemu urzędowi pracy informację na temat planowanych wypowiedzeń zmieniających i o skutkach konsultacji.
Jeżeli u pracodawcy nie działają żadne organizacje związkowe, konsultacja zamiaru wręczenia wypowiedzeń zmieniających powinna zostać przeprowadzona z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego pracodawcy. Możliwe są 2 sytuacje:
  •  u pracodawców zatrudniających co najmniej 100 pracowników (od 24 marca 2008 r. - co najmniej 50 pracowników) za takie przedstawicielstwo można by uznać radę pracowników, o ile taka istnieje;
  •  jeżeli załoga nie ma swych stałych przedstawicieli, to pracodawca powinien zawiadomić pracowników o zamiarze dokonania grupowych zwolnień i wezwać ich do wyłonienia swych przedstawicieli, wskazując termin, do którego będzie czekał na wyłonienie reprezentacji pracowników.
Skutki niezastosowania przepisów o zwolnieniach grupowych w takich okolicznościach mogą być daleko idące, ponieważ wypowiedzenia zmieniające złożone z naruszeniem procedur określonych w regulacji dotyczącej zwolnień grupowych mogą zostać uznane za bezskuteczne. W sytuacji zamiaru wręczenia pracownikom dużej liczby tzw. wypowiedzeń zmieniających należy się również liczyć z obowiązkiem wypłaty pracownikom, którzy nowych warunków pracy lub płacy nie przyjmą, odpraw w wysokości takiej jak przy zwolnieniach grupowych.
PAWEŁ KRZYKOWSKI
aplikant adwokacki w Zespole Prawa Pracy Kancelarii Salans
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 1-11 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.).