Sposób ustalania pensji za czas przepracowany w sytuacji, gdy przez część miesiąca, który ma 31 lub 28 dni, pracownik był niezdolny do pracy, ciągle budzi wątpliwości.

Metoda ustalania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca w przypadku, gdy przez pozostałą jego część pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim jest taka sama, bez względu na liczbę dni miesiąca. Pozostaje ona w ścisłym powiązaniu z regulacją dotyczącą sposobu obliczania zasiłku chorobowego.
Podstawą wymiaru zasiłku za jeden dzień niezdolności do pracy jest bowiem 1/30 część przyjmowanego wynagrodzenia, niezależnie od liczby dni kalendarzowych w danym miesiącu, a pensja ustalona w stałej miesięcznej stawce przysługuje w tej samej kwocie, zarówno gdy miesiąc ma 28, jak i 31 dni.
Gdy miesiąc ma 31 dni
A zatem, aby obliczyć wynagrodzenie za czas przepracowany, gdy miesiąc ma 31 dni, a pracownik przez jego część przebywał na zwolnieniu lekarskim, stosujemy zasadę zawartą w rozporządzeniu, w myśl której stałą płacę miesięczną dzielimy przez 30, a nie 31 dni.
Osobnego omówienia wymaga sytuacja, gdy w miesiącu, który ma 31 dni, pracownik przez jeden dzień świadczył pracę, natomiast przez 30 chorował. W wyniku zastosowania omawianego sposobu ustalania pensji za czas przepracowany, pracownik, który przez jeden dzień przebywał w pracy, nie otrzyma za ten czas wynagrodzenia.
Celowość stosowania tej metody naliczeń została w 2004 roku potwierdzona, a zagadnienie dokładnie wyjaśnione przez departament prawa pracy Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej. Ministerstwo stwierdziło, że taki sposób wyliczenia wynagrodzenia za przepracowany jeden dzień w miesiącu liczącym 31 dni, z których 30 dni pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby, jest prawidłowy. Wskazany mechanizm wynika z przyjęcia w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.) do obliczeń wysokości zasiłku liczby 30 jako uśrednionej liczby dni kalendarzowych w miesiącu. Dlatego zawsze w miesiącach liczących 31 dni wystąpi brak zapłaty za dzień pracy przy chorobie trwającej 30 dni oraz nadpłata w lutym (liczącym 28 albo 29 dni). Departament wskazał także, że wynagrodzenie ustalone w stałej miesięcznej stawce przysługuje w tej samej kwocie, zarówno gdy miesiąc ma 28, jak i 31 dni. Stąd w przepisie par. 11 rozporządzenia przyjęto podaną metodę obliczania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, która oddaje istotę wynagrodzenia ustalonego w stałej kwocie.
Długa nieobecność
W sytuacji gdy nieobecność w pracy trwa cały 31-dniowy miesiąc kalendarzowy, wówczas powyższa reguła obliczania wynagrodzenia stałego jest nieuzasadniona, a nawet niedopuszczalna. Wskazany sposób obliczania wynagrodzenia stałego dotyczy wyłącznie sytuacji, w których pracownik przepracuje część miesiąca. Jeżeli natomiast nie świadczy pracy przez ani jeden dzień, nie dokonuje się żadnych przeliczeń.
3 ETAPY
USTALANIA PŁACY ZA CZAS PRZEPRACOWANY, W SYTUACJI GDY PRZEZ CZĘŚĆ MIESIĄCA PRACOWNIK PRZEBYWAŁ NA ZWOLNIENIU LEKARSKIM
1. Podzielenie miesięcznej stawki wynagrodzenia przez 30
2. Pomnożenie otrzymanej kwoty przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby
3. Pomniejszenie płacy miesięcznej o wcześniej obliczoną kwotę
PRZYKŁAD
3 DNI ZWOLNIENIA
Pracownik w okresie od 3 do 5 października 2007 r. (tj. trzy dni) przebywał na zwolnieniu lekarskim. Jak ustalić płacę za część miesiąca, jeśli na jego wynagrodzenie składa się płaca zasadnicza w stałej stawce miesięcznej 3000 zł?
W celu obliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, w sytuacji, gdy przez pozostałą część miesiąca pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego:
■ miesięczną stawkę wynagrodzenia dzielimy przez 30:
3000,00 zł : 30 dni (a nie przez 31) = 100,00 zł,
■ otrzymaną kwotę wynagrodzenia za jeden dzień mnożymy przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim:
100,00 zł x 3 dni = 300,00 zł,
■ tak obliczoną kwotę odejmujemy od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc:
3000,00 zł - 300,00 zł = 2700,00 zł.
Otrzymana kwota jest wynagrodzeniem za czas przepracowany w październiku.
PRZYKŁAD
30 DNI ZWOLNIENIA
Pracownik w okresie od 2 do 31 sierpnia 2007 r. (tj. 30 dni) przebywał na zwolnieniu lekarskim. Jak ustalić płacę za część miesiąca, jeśli na jego wynagrodzenie składa się płaca zasadnicza w stałej stawce miesięcznej wynoszącej 3150 zł.
W celu obliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, w sytuacji gdy przez pozostałą część miesiąca pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego:
■ miesięczną stawkę wynagrodzenia dzielimy przez 30:
3150,00 zł : 30 dni (a nie przez 31) = 105,00 zł,
■ otrzymaną kwotę wynagrodzenia za jeden dzień mnożymy przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim:
105,00 zł x 30 dni = 3150,00 zł,
■ tak obliczoną kwotę odejmujemy od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc:
3150,00 zł - 3150,00 zł = 0,00 zł.
Z powyższego wyliczenia wynika, że w danym miesiącu pracownik nie otrzyma wynagrodzenia zasadniczego. Zastosowanie wyżej wskazanej metody powoduje, że wynagrodzenie pracownika wynosi 0 zł, mimo iż fakt wykonywania pracy w owym dniu jest bezsporny.
PRZYKŁAD
23 DNI ZWOLNIENIA
Pracownik w okresie od 6 do 28 lutego 2007 r. (23 dni) przebywał na zwolnieniu lekarskim i za czas tej nieobecności otrzymał wynagrodzenie chorobowe. Jak ustalić płacę za część miesiąca, jeśli na jego wynagrodzenie składa się płaca zasadnicza w stałej stawce miesięcznej 1500 zł?
W celu obliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, w sytuacji gdy przez pozostałą część miesiąca pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego:
■ miesięczną stawkę wynagrodzenia dzielimy przez 30:
1500,00 zł : 30 dni (a nie przez 28) = 50,00 zł,
■ otrzymaną kwotę wynagrodzenia za jeden dzień mnożymy przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim:
50,00 zł x 23 dni = 1150,00 zł,
■ tak obliczoną kwotę odejmujemy od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc:
1500,00 zł - 1150,00 zł = 350,00 zł.
Zastosowanie takiego schematu naliczeń powoduje, że za okres od 1 do 5 lutego (5 dni) pracownik otrzyma wyższe wynagrodzenie w przeliczeniu na jeden dzień (350,00 zł : 5 dni = 70,00 zł) niż kwota zmniejszenia jego płacy o 23 dni niezdolności do pracy (tj. 50,00 zł).
Gdy miesiąc ma 28 dni
Jeszcze inaczej przedstawia się sytuacja w miesiącu, w którym jest tylko 28 dni.
W takim przypadku, pomimo mniejszej liczby dni w miesiącu, również stosujemy schemat dzielenia płacy zasadniczej przez 30. W sytuacji gdy pracownik przez cały 28-dniowy miesiąc nie świadczy pracy, wówczas w ogóle nie stosujemy zasad zawartych w rozporządzeniu, bowiem dotyczy ono jedynie sytuacji, gdy ustala się pensję za czas przepracowany.
DOROTA TWARDO
specjalista ds. kadr i płac Audyt Doradztwo Finanse Lidmar
PODSTAWA PRAWNA
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).