Zatrudniamy pracownika, który tworzy dla nas programy komputerowe. Na razie wykorzystujemy je potrzeb wewnętrznych firmy, jednakże chcemy je rozpowszechnić poza naszym przedsiębiorstwem. Umowa z tym pracownikiem nie reguluje w żaden szczególny sposób kwestii przenoszenia praw. Czy możemy swobodnie korzystać z takich praw i na jakich zasadach nabywamy autorskie prawa majątkowe do stworzonych przez niego utworów?

Zgodnie z art. 12 ustawy o prawie autorskim, w przypadku gdy pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, jego pracodawca nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Dla uzyskania majątkowych praw autorskich przez pracodawcę konieczne jest spełnienie wymienionych przesłanek, a zatem przede wszystkim jest to stworzenie utworu w wyniku wykonywania obowiązków (a nie przy okazji wykonywania obowiązków) ze stosunku pracy oraz jego przyjęcie przez pracodawcę. Regulacja dotyczy utworów w rozumieniu prawa autorskiego. Jednocześnie należy zaznaczyć, że czas poświęcony przez pracownika na tworzenie utworu poza jego obowiązkami w okresie przebywania w zakładzie pracy oczywiście nie będzie wliczany do czasu pracy pracownika. Takie reguły stosuje się wyłącznie do stosunku pracy, niezależnie od tego, czy będzie to umowa na czas nieokreślony, określony czy na okres próbny, nie dotyczy natomiast umów cywilnoprawnych.
Utwór sporządzony przez pracownika w ramach wykonywania stosunku pracy musi być przyjęty przez pracodawcę, po to żeby nabył on skutecznie majątkowe prawa autorskie. Utwór musi być pracodawcy dostarczony. Natomiast przyjęciem utworu przez pracodawcę jest jednostronne oświadczenie woli, w którym pracodawca akceptuje całość utworu. Przepisy pozwalają stronom stosunku pracy samodzielnie ukształtować zasady przechodzenia praw autorskich na pracodawcę w drodze umowy. W umowie można np. wskazać pola eksploatacji utworu, na których pracodawca będzie miał prawo korzystania z utworu. Brak umowy powoduje, że skorzystanie przez pracodawcę z utworu dla innych niż jego wewnętrzne potrzeby celów będzie w omawianym przypadku możliwe.
SYLWIA GORTYŃSKA
ekspert z zakresu prawa pracy
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 12 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 z późn. zm.).