Narodowy Fundusz Zdrowia odmawia pokrycia kosztów leczenia za granicą, jeżeli placówka medyczna w innym państwie domaga się wcześniej zaliczki na leczenie pacjenta.
Narodowy Fundusz Zdrowia wydaje zgodę na przeprowadzenie leczenia za granicą, w sytuacji gdy dane świadczenie nie jest w ogóle wykonywane w Polsce lub czas oczekiwania na jego uzyskanie jest zbyt długi, a stan pacjent ulega pogorszeniu, co stanowi zagrożenie dla jego zdrowia lub życia. W takiej sytuacji koszt leczenia jest pokrywany przez NFZ na podstawie faktury wystawionej przez zagraniczną placówkę medyczną, w której pacjent był leczony. Jednak, jak podkreśla rzecznik praw obywatelskich, w liście do minister zdrowia, fundusz nie ma obecnie możliwości pokrycia kosztów w formie zaliczki, jeżeli domaga się jej szpital z innego kraju przed rozpoczęciem leczenia.
Zdaniem rzecznika, ogranicza to dostęp pacjentów do usług medycznych. Do takiej sytuacji doszło m.in. w przypadku chorego starającego się o uzyskanie niezbędnego świadczenia na terenie USA.
Odpowiedzią na wątpliwości rzecznika ma być przygotowywana nowelizacja rozporządzenia ministra zdrowia z 27 grudnia 2007 r. w sprawie wniosku o leczenie lub badania diagnostyczne poza granicami kraju oraz pokrycie kosztów transportu (Dz.U. nr 249, poz. 1867). Projekt zmiany tego rozporządzenia przewiduje możliwość pokrywania kosztów leczenia w zagranicznych placówkach, nie tylko na podstawie faktury, ale również w formie zaliczki, jeszcze przed udzieleniem świadczenia, jeżeli jest to podstawowy warunek udzielenia pomocy medycznej choremu.