Prawo holenderskie zapewnia zasiłek pracownikowi, który wykazuje pełną i trwałą niezdolność do pracy. Pracownik, który częściowo może wykonywać swoją pracę, otrzymuje dodatek do pensji.
Osoba zatrudniona w Holandii jest zobowiązana opłacać comiesięczne składki na ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy oraz na wypadek niezdolności do pracy i powrotu do pracy. Ubezpieczyć się w ten sposób mogą również dobrowolnie osoby prowadzące własną działalność gospodarczą.
Renta dla niezdolnych do pracy
Pracownik, który zapadł na przewlekłą chorobę lub stał się niezdolny do pracy po 1 stycznia 2004 r., może starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy (WIA-uitkering) po 104 tygodniach (dwóch latach) niezdolności do pracy. Warunkiem jest niepełnosprawność stwierdzona co najmniej w 35 proc. Jest ona oceniana przez Instytut Świadczeń Pracowniczych (UWV) na podstawie opinii lekarskiej. Jeśli niezdolność do pracy jest mniejsza niż 35 proc., istnieje możliwość otrzymania zasiłku dla bezrobotnych. Jeśli renta z tytułu niezdolności do pracy będzie pobierana również w Polsce, holenderskie świadczenie będzie pomniejszone o tę kwotę.
Zasiłki dla pracowników
Jeżeli pracownik jest w pełni i na trwałe niezdolny do pracy, wówczas otrzymuje zasiłek dla osób niezdolnych do pracy. Żeby otrzymać to świadczenie, niezdatność do pracy musi być oszacowana na co najmniej 80 proc. z żadnymi lub bardzo małymi szansami na wyzdrowienie. Wtedy pracownik uprawniony jest do zasiłku IVA-uitkering. Stawka zasiłku wynosi 75 proc. dziennego wynagrodzenia sprzed choroby (maksymalna stawka dzienna może wynieść 183,15 euro).
Jeśli niezdolność do pracy ustalona jest na poziomie 35 do 80 proc., wtedy otrzymać można zasiłek WGA-uitkering. Świadczenie to przyznawane jest osobie, która według lekarza ma szansę na powrót do pracy. Jeżeli beneficjent tego zasiłku w ogóle nie pracuje, wysokość świadczenia uzależniona jest od jego zarobków. Ustalany jest on na poziomie 70 proc. jego dziennej stawki.
Świadczenie w tej formie trwa co najmniej trzy miesiące, a maksymalnie 38 miesięcy. Jeśli po wygaśnięciu tego świadczenia beneficjent nadal nie pracuje lub jeśli zarabia mniej niż 50 proc. pozostałej zdolności zarobkowej, będzie nadal otrzymywać zasiłek, którego wysokość określana będzie na podstawie minimalnej płacy. W przypadku osoby, która jest w stanie częściowo pracować, świadczenie ma charakter jedynie dodatku do pensji. Każdego miesiąca 8 proc. zasiłku rezerwowane jest na dodatek urlopowy, który jest wypłacany w maju.
Zasiłek Wajong
Innym zasiłkiem dla osób niezdolnych do pracy jest tzw. Wajong (De Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggendicapten). Świadczenie to przeznaczone jest przede wszystkim dla młodej osoby, która jest niezdolna do pracy wskutek kalectwa. Do pobierania tego zasiłku uprawniona jest osoba, która mieszka w Holandii i ma mniej niż 65 lat. Kolejnym warunkiem jest niezdolność do pracy w co najmniej 25 proc. przed ukończeniem 17 roku życia lub w późniejszym okresie (ale przed 30. rokiem życia), jeśli osoba ta studiowała przez co najmniej sześć miesięcy w roku poprzedzającym wystąpienie niepełnosprawności.
Stawka zasiłku Wajong obliczana jest na podstawie stopnia niezdolności do pracy i może wynosić do 75 proc. ustawowego wynagrodzenia minimalnego. W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest również zwiększenie stawki zasiłku do 100 proc. wynagrodzenia minimalnego.
Orzekanie o niezdolności
UWV może nadzorować stopień niezdolności do pracy beneficjenta już po przyznaniu zasiłku. Częstotliwość tych działań zależy od sytuacji. Zasiłek może być zmniejszony, jeśli stwierdzony zostanie mniejszy stopień niepełnosprawności. Możliwa jest też oczywiście odwrotna sytuacja. Beneficjent otrzymuje zasadniczo zasiłek Wajong tak długo, jak tylko spełnia wszystkie wymagane warunki.
Oprócz zasiłku Wajong każdy beneficjent poniżej 23. roku życia otrzymuje dodatek. Ma on za zadanie zrekompensować wydatki związane m.in. z ubezpieczeniem zdrowotnym. Kwota dodatku różni się w zależności od wieku beneficjenta. 18-latek otrzyma z tego tytułu 14,39 euro miesięcznie, podczas gdy 22-latek jedynie 1,68 euro.
Zasiłek Wajong przyznaje UWV. Młoda niepełnosprawna osoba powinna zgłosić się do tej instytucji w ciągu 13 tygodni od swoich 17. urodzin lub w ciągu pierwszych 13 tygodni od momentu spełniania warunków dla beneficjenta. Zasiłek wypłacany jest po osiągnięciu przez beneficjenta wieku 18 lat. Prawo do otrzymywania zasiłku wygasa, jeśli osoba korzystająca ze świadczenia przeprowadza się do innego kraju.
PRZYDATNY ADRES
98 tys. Polaków przebywało w 2007 roku w Holandii dłużej niż trzy miesiące