Obowiązująca od 30 lipca nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wprowadziła istotne zmiany w zakresie form wspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych. Pracodawcy mogą ubiegać się m.in. o zwrot 60 proc. kosztów płacy bezrobotnego niepełnosprawnego zarejestrowanego w urzędzie pracy.

Zgodnie z art. 26f ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pracodawca, który zatrudni na co najmniej 12 miesięcy osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy, może otrzymać refundację 60 proc. kosztów płacy tej osoby za okres roku od jej zatrudnienia. Osoba niepełnosprawna musi być zarejestrowana jako bezrobotna lub poszukująca pracy, a nie pozostająca w zatrudnieniu. Przy obliczaniu wysokości refundacji brane jest pod uwagę wynagrodzenie osoby niepełnosprawnej przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym i odprowadzeniem obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia.
Refundacja części kosztów płacy
Refundacja będzie wypłacana ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez starostę, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą.
Maksymalna wielkość refundacji nie została określona, co teoretycznie oznacza możliwość ubiegania się przez pracodawcę o refundację części kosztów płacy ustalonych na bardzo wysokim poziomie. Należy jednak spodziewać się, że starosta, dysponując ograniczoną pulą pieniędzy na ten cel, będzie starał się zawrzeć jak najwięcej umów, a więc niechętnie będzie podpisywał umowy wymagające bardzo wysokich refundacji.
Kwoty wypłacone pracownikowi przed dniem zawarcia umowy nie podlegają zwrotowi, dlatego ważna jest kolejność dokonywania poszczególnych czynności przez pracodawcę.
Pracodawca będzie jednak musiał zwrócić kwotę pobranej refundacji, jeżeli nie dochowa 12-miesięcznego okresu zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, chyba że umowa o pracę zostanie rozwiązana z przyczyn określonych w art. 52 par. 1 pkt 1 k.p. (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych) lub za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika albo wygaśnie.
Refundacja części kosztów płacy nowo zatrudnionych osób niepełnosprawnych będzie się odbywać w przypadku beneficjentów pomocy publicznej w formule pomocy na zatrudnienie, o której mowa w art. 5 rozporządzenia KE nr 2204/2002 dotyczącego pomocy na rekrutację osób niepełnosprawnych.
Pomoc ta będzie mogła być łączona z dofinansowaniem do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych i refundacją składek na ubezpieczenia społeczne, z tym że finansowaniu nie będą mogły podlegać kwoty sfinansowane ze środków publicznych.
Rozliczenie tej pomocy będzie łatwiejsze od rozliczenia pomocy uzyskanej z tytułu dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych i finansowania składek na ubezpieczenia społeczne. Należy więc spodziewać się, że pracodawcy chętnie będą korzystać z tej formy wsparcia zatrudniania osób niepełnosprawnych.
Refundacja kosztów stanowiska pracy
Na podstawie art. 26e ustawy pracodawca może uzyskać refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy dla zatrudnionej co najmniej na okres 36 miesięcy niepełnosprawnej osoby zarejestrowanej w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy (a niepozostająca w zatrudnieniu).
Refundację ze środków PFRON wypłaca starosta na podstawie umowy zawartej fakultatywnie z pracodawcą. Jeżeli pracodawcą jest starosta, umowy z nim zawiera prezes zarządu Funduszu.
Maksymalna wysokość refundacji nie może przekroczyć 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia, z tym że nie podlegają jej koszty poniesione przed zawarciem umowy.
REFUNDACJA KOSZTÓW PŁACY KROK PO KROKU
Refundacja 60 proc. kosztów płacy niepełnosprawnego pracownika
1. znalezienie potencjalnego pracownika wśród osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP jako bezrobotne lub poszukujące pracy, a niepozostające w zatrudnieniu
2. pisemne udokumentowanie wynegocjowania z osobą niepełnosprawną warunków umowy o pracę*
3. złożenie wniosku o refundację
4. wynegocjowanie korzystnych warunków ze starostą (w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez starostę)
5. zatrudnienie osoby niepełnosprawnej / zawarcie umowy refundacyjnej
6. poniesienie kosztów, tj. wypłata wynagrodzenia (x 12) i odprowadzenie składek na ubezpieczenie społeczne (x 12)
7. przedstawienie dokumentów potwierdzających poniesienie refundowanych kosztów
8. refundacja poniesionych kosztów (x 12)
* Zawarcie umowy o pracę przed dniem rozpatrzenia wniosku jest ryzykowne dla pracodawcy niechcącego zatrudniać pracownika bez refundacji, ponieważ wniosek może zostać rozpatrzony negatywnie. Natomiast zawarcie umowy o pracę na długo przed dniem zawarcia umowy refundacyjnej może - w przypadku nieprzewidzianego przedłużenia się negocjacji ze starostą lub okresu pomiędzy pozytywnym rozpatrzeniem wniosku a zawarciem umowy refundacyjnej - oznaczać utratę części refundacji, ponieważ kwoty stanowiące część kosztów pracy mogą wówczas zostać wypłacone przed dniem zawarcia umowy refundacyjnej, a więc nie będą podlegały refundacji zgodnie z art. 26f ust. 2 ustawy. Z drugiej strony pracodawca wnioskując o refundację musi wskazać przedmiot wniosku, a więc szacunkową kwotę kosztów płacy pracownika. Dlatego wnioskując o refundację powinien dysponować dokumentem uzasadniającym wnioskowaną kwotę.
REFUNDACJA KOSZTÓW WYPOSAŻENIA STANOWISKA PRACY KROK PO KROKU
Refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy niepełnosprawnego pracownika
1. znalezienie potencjalnego pracownika wśród osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako bezrobotny lub poszukujący pracy, a niepozostających w zatrudnieniu
2. złożenie wniosku o refundację, o której mowa w art. 26e ustawy
3. wynegocjowanie korzystnych warunków umowy ze starostą
4. zawarcie umowy refundacyjnej
5. poniesienie kosztów refundowanych na podstawie art. 26e ustawy
6. przygotowanie stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej
7. zawiadomienie starosty o przygotowaniu stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej / zatrudnienie osoby niepełnosprawnej
8. wnioskowanie starosty do PIP o wyrażenie opinii o przygotowanym stanowisku pracy
9. odbiór stanowiska pracy przez PIP (pozytywna opinia PIP o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb zatrudnionej osoby niepełnosprawnej)
10. refundacja kosztów wymienionych w umowie
Refundacja kosztów szkolenia
Zgodnie z art. 41 ustawy pracodawca może również uzyskać refundację kosztów szkolenia osoby niepełnosprawnej. Jest ona wypłacana na podstawie umowy zawartej fakultatywnie ze starostą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
Pracodawca może otrzymać refundację do 90 proc. poniesionych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę.
LUIZA KLIMKIEWICZ
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 26e, art. 26f, art. 41 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.).