Wcześniejszą emeryturę pracowniczą mogą uzyskać również osoby urodzone po 1948 roku, jeżeli warunki dotyczące wieku i stażu emerytalnego spełnią do końca 2008 r. Oznacza to, że z emerytury tej będą mogły skorzystać tylko kobiety urodzone w latach 1949-1953 r.
Prawo do wcześniejszej emerytury pracowniczej mogą także nabyć osoby urodzone po 1948 roku a przed 1969 rokiem, jeżeli warunki dotyczące wieku, wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych, a w niektórych przypadkach niezdolności do pracy, spełnią do 31 grudnia 2008 r. W przypadku osób z wymienionej grupy wiekowej nabycie prawa do emerytury uzależnione jest również od nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Data spełnienia warunków

Konieczność spełnienia przez osoby urodzone w latach 1949-1968 warunku dotyczącego wieku emerytalnego wymaganego do przyznania emerytury pracowniczej (55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn) najpóźniej w dniu 31 grudnia 2008 r. oznacza, iż w rzeczywistości z uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowniczej dla tej grupy wiekowej mogą skorzystać jedynie kobiety. Mężczyźni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. nie ukończą bowiem wieku 60 lat do końca 2008 r.
Konieczność udowodnienia stażu oraz wieku emerytalnego do końca 2008 r. nie oznacza, iż do tej daty musi być również zgłoszony wniosek o emeryturę pracowniczą. Wniosek ten może być złożony również po 31 grudnia 2008 r., ale nie później niż przed dniem ukończenia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, który w przypadku kobiet wynosi 60 lat. Wcześniejsza emerytura pracownicza przysługuje bowiem osobom, które nie ukończyły powszechnego wieku emerytalnego.
Konieczność spełnienia warunków wymaganych do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej do końca 2008 r. nie dotyczy:
• pozostawania w ubezpieczeniu pracowniczym ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę,
• pozostawania w stosunku pracy przez co najmniej sześć miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Ponieważ dwa wymienione wyżej warunki muszą być spełnione w okresie poprzedzającym zgłoszenie wniosku o emeryturę, a wniosek ten może być złożony również po 31 grudnia 2008 r., oczywiste jest, że nie można wymagać ich spełnienia do końca 2008 r. Należy podkreślić, iż uzyskanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy (o ile jest ono niezbędne do przyznania emerytury) również może nastąpić po 31 grudnia 2008 r. (ale całkowita niezdolność do pracy musi powstać przed 1 stycznia 2009 r.). Dotyczy to także nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Nieprzystąpienie do OFE

Zasadą jest, że wcześniejsza emerytura pracownicza przysługuje tym osobom urodzonym w latach 1949-1968, które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego. Przypomnijmy, że do końca 1999 r. osoby te musiały podjąć decyzję, czy chcą przystąpić do OFE, czy też pozostać w starym systemie emerytalnym. Jeśli do 31 grudnia 1999 r. nie zawarły umowy o przystąpieniu do otwartego funduszu emerytalnego, uznaje się, że nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego.
Kolejne nowelizacje ustawy emerytalnej przesuwały termin na spełnienie warunków wymaganych do otrzymania emerytury pracowniczej przez osoby urodzone po 1948 roku. Przedłużenie możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę ma szczególne znaczenie dla tych osób urodzonych w latach 1949 - 1968, które w 1999 roku zdecydowały się dobrowolnie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego, nie wiedząc, że nastąpi zmiana przepisów i że wcześniejszą emeryturę będą mogły uzyskać także osoby, które wymagane warunki spełnią do końca 2007 r., a po przesunięciu terminu do końca 2008 r. Przede wszystkim dla tych osób została stworzona szczególna możliwość wystąpienia z OFE (obowiązuje od 21 lutego 2007 r.). Mogą one złożyć wniosek o przekazanie za pośrednictwem ZUS środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. W przypadku przyznania emerytury pracowniczej umowa z otwartym funduszem emerytalnym staje się nieważna z mocy samego prawa, a ZUS wykreśla wpis o członkostwie w OFE z Centralnego Rejestru Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych i zawiadamia o tym wykreśleniu właściwy fundusz emerytalny.
Wyjaśnić trzeba, że osoby, które przed zmianą przepisów dotyczącą możliwości złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa, ubiegały się o wcześniejszą emeryturę pracowniczą i którym ZUS odmówił przyznania tego świadczenia z powodu przystąpienia do OFE, obecnie mogą jeszcze raz wnioskować o taką emeryturę. Jeśli spełnią wszystkie pozostałe warunki wymagane do przyznania emerytury pracowniczej oraz złożą wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa, ZUS przyzna im prawo do świadczenia.
PRZYKŁAD: UPRAWNIENIA EMERYTALNE MĘŻCZYZNY URODZONEGO PO 1948 ROKU
Marian B. (urodzony 12 marca 1949 r.) jest całkowicie niezdolny do pracy i udowodnił 27-letni okres składkowy i nieskładkowy. Wcześniejszy wiek emerytalny ukończy dopiero w 2009 roku. W związku z tym, w myśl obecnie obowiązujących przepisów nie będzie mógł uzyskać emerytury pracowniczej. Możliwość przyznania tego świadczenia pojawiłaby się dopiero wtedy, gdyby po raz kolejny ustawodawca przedłużył o rok graniczny termin na spełnienie warunków przewidzianych dla osób urodzonych w latach 1949-1968.
PRZYKŁAD: TERMIN ZGŁOSZENIA WNIOSKU O EMERYTURĘ PRACOWNICZĄ
Anna R. udowodniła 32-letni okres składkowy i nieskładkowy. 15 sierpnia 2008 r. ukończy 55 lat. Nie zamierza jednak obecnie składać wniosku o wcześniejszą emeryturę pracowniczą, gdyż ma bardzo dobrze płatną pracę, z której przychód i tak powodowałby konieczność zawieszenia świadczenia. Anna R. będzie mogła wniosek o emeryturę pracowniczą złożyć również po 31 grudnia 2008 r., ale nie później niż w dniu poprzedzającym dzień osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, tj. najpóźniej do 14 sierpnia 2013 r.

Niepotrzebne rozwiązanie stosunku pracy

Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS z 27 lipca 2005 r. zniosła warunek rozwiązania stosunku pracy, jako niezbędny do przyznania emerytury pracowniczej osobom, które przed wystąpieniem o emeryturę były pracownikami. Obecnie więc osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. występujące o wcześniejszą emeryturę pracowniczą, nie muszą w celu otrzymania pozytywnej decyzji ZUS rozwiązywać stosunku pracy z pracodawcą, u którego do tej pory pracowały. Jednak w takim przypadku muszą liczyć się z tym, że ZUS - zgodnie z obowiązującymi przepisami - nie podejmie wypłaty świadczenia po jego przyznaniu. Aż do czasu rozwiązania stosunku pracy emerytura będzie zawieszona. Prawo do emerytury ulega bowiem zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. Dla uniknięcia zawieszenia prawa do emerytury wystarczy rozwiązać stosunek pracy. Można go ponownie nawiązać, nawet następnego dnia po rozwiązaniu umowy, i wówczas prawo do emerytury nie jest zawieszane.
PRZYKŁAD: SPEŁNIENIE NIEKTÓRYCH WARUNKÓW PO 31 GRUDNIA 2008 R.
Barbara K., urodzona w 1953 roku, w 1999 roku przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. W styczniu 2008 r. ukończyła wiek wymagany do przyznania tzw. wcześniejszej emerytury pracowniczej (55 lat). Udowodniła również 20 lat składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczona będzie mogła uzyskać emeryturę pracowniczą, jeśli uzyska orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE do budżetu państwa. Obydwa warunki może spełnić również po 31 grudnia 2008 r., ale całkowita niezdolność musi powstać przed 2009 rokiem.
PRZYKŁAD: WYSTĄPIENIE Z OFE PRZEZ KOBIETĘ, KTÓRA SPEŁNIA WARUNKI OTRZYMANIA EMERYTURY
Maria P., urodzona w 1951 roku, w 1999 roku zdecydowała się przystąpić do OFE. Wiedziała, iż brak umowy z funduszem daje możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury, jeśli wszystkie warunki zostaną spełnione do końca 2006 r. Mimo iż spełniła warunki do tej daty, z powodu obaw o zwolnienie z pracy po nabyciu prawa do emerytury, nie złożyła dotychczas wniosku o to świadczenie. Niezależnie jednak od tego, kiedy wystąpi o wcześniejszą emeryturę, ZUS przyzna jej to świadczenie, jeśli będzie równocześnie wnioskowała o przekazanie środków zgromadzonych w OFE do budżetu państwa i oczywiście spełni warunki dotyczące pozostawania w ubezpieczeniu pracowniczym przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę.
PRZYKŁAD: ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY TYLKO Z JEDNYM PRACODAWCĄ
Maria K. urodziła się w 1953 roku. Obecnie jest zatrudniona u dwóch pracodawców (u jednego na cały etat, a u drugiego na pół etatu). Po ukończeniu 55 lat zamierza zwolnić się z jednego zakładu pracy, a następnie złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę pracowniczą. ZUS przyzna jej prawo do świadczenia (jeśli zostaną spełnione pozostałe warunki), ale je zawiesi z powodu nierozwiązania wszystkich stosunków pracy.
Podstawa prawna
Art. 46 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Art. 1, 4 ustawy z 12 stycznia 2007r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 17, poz. 95).