Kodeks pracy zawiera regulację, zgodnie z którą umowa o pracę na czas określony może zostać automatycznie przekształcona w umowę na czas nieokreślony.

Artykuł 251 par. 1 kodeksu pracy stanowi, że zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy. Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że strony nie mogą uregulować swoich relacji odmiennie i zawierać nieograniczonej liczby następujących po sobie umów o pracę na czas określony.
Ustawodawca uzależnił jednak przekształcenie trzeciej umowy na czas określony w umowę na czas nieokreślony od kilku warunków. Po pierwsze, przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie może być dłuższa niż miesiąc. Po drugie, omawiana regulacja dotyczy wyłącznie umów o pracę na czas określony, a więc nie będzie miała zastosowania w przypadku np. zawarcia umowy na okres próbny, a następnie dwukrotnego zawarcia umowy na czas określony. Kodeks pracy wykluczył również działanie omawianej instytucji w przypadku umów zawieranych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy oraz umów w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.
Stosując omawiany przepis należy pamiętać również o tym, że pierwszą umowę na czas określony należy liczyć począwszy od dnia 1 maja 2004 r., czyli od momentu, kiedy art. 251 k.p. wszedł w życie po okresie zawieszenia jego stosowania. A zatem umów obowiązujących przed tą datą nie należy uwzględniać.
Trzeba także zwrócić uwagę na to, że w świetle art. 251 k.p. nie jest przez ustawodawcę akceptowana sytuacja, kiedy strony wydłużają okres obowiązywania już zawartej umowy o pracę na czas określony. Kodeks pracy wyraźnie przewiduje bowiem, że każde przedłużenie umowy jest traktowane jako zawarcie kolejnej umowy na czas określony.
W orzecznictwie wskazano, że omawiana regulacja znajdzie zastosowanie również wtedy, gdy strony zawrą między sobą faktyczną umowę o pracę na czas określony, pomimo tego, że nadadzą tej umowie inną nazwę, na przykład umowa zlecenia czy też umowa o świadczenie usług. Opisane tu przepisy mają na celu ograniczenie stosowania umów o pracę na czas określony i promocję zatrudnienia na czas nieokreślony. Wprowadzenie takich przepisów do polskiego prawa było wymagane przez prawo europejskie.
Bartłomiej Raczkowski
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy
Bartłomiej Raczkowski, partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy / DGP