Pracownik był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od 1 kwietnia do 31 maja 2020 r. na mocy specustawy o COVID-19 został pracownikom obniżony wymiar czasu pracy o 20 proc., czyli do 0,8. Pracownik chorował od 27 kwietnia do 25 października 2020 r. Od 26 października przebywa na sześciomiesięcznym świadczeniu rehabilitacyjnym.
Podstawa wymiaru najpierw wynagrodzenia chorobowego, a potem zasiłku chorobowego została obliczona z wynagrodzenia za kwiecień, po obniżeniu etatu. Od 1 czerwca przywrócono pełny wymiar czasu pracy. Jaką należy przyjąć podstawę wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego? Czy przeliczać podstawę zasiłku dla pełnego etatu, z której zostanie obliczone świadczenie rehabilitacyjne?
odpowiedź
Zgodnie z ogólnymi zasadami podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe (art. 43 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; dalej: ustawa zasiłkowa). Jednak według komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej (pkt 313) ten przepis uchyla się, jeśli między poszczególnymi okresami pobierania zasiłków miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy. A w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego (a także innych zasiłków) stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach poprzedzających, z których jest ustalana podstawa (art. 40 ustawy zasiłkowej).
Na skutek obniżek etatów mających charakter tymczasowy pracownicy chorujący, którym obliczono podstawę chorobowego z 12 miesięcy z wyższego etatu, a którym w tym czasie też skrócono wymiar czasu pracy, przy kolejnej niezdolności mieli ustalane zasiłki już z niższego wynagrodzenia.
Przypomnijmy, że ustawa z 7 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 (Dz.U. poz. 1747) stanowi, że przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń́ pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługujących osobom, którym obniżono wymiar czasu pracy na podstawie art. 15g specustawy o COVID-19, oraz osobom, którym na podstawie art. 15zf tej ustawy wprowadzono mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę, nie stosuje się art. 40 ustawy zasiłkowej, jeżeli:
- obniżenie wymiaru czasu pracy lub wprowadzenie mniej korzystnych warunków zatrudnienia nastąpiło w okresie wcześniej pobieranego zasiłku oraz
- między okresami pobierania wczes-́ niejszego i kolejnego zasiłku nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.
Oznacza to, że ustalanie podstawy z nowego okresu na podstawie art. 40 ustawy zasiłkowej nie dotyczy osób, którym pracodawca:
- obniżył wymiar czasu pracy na podstawie ustawy o COVID-19,
- wprowadził na podstawie ustawy o COVID-19 mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę.
Oba wymienione warunki muszą być jednak spełnione łącznie. A to z kolei znaczy, że nie wszystkim, których dotknęła redukcja etatu w czasie epidemii i którzy w tym czasie chorowali, przysługuje wyrównanie zasiłku.
Tak jest w opisywanym przypadku. Najpierw wprowadzono w firmie obniżki etatów (od 1 kwietnia), a dopiero potem pracownik zachorował (27 kwietnia). Zadziałał więc art. 40 ustawy zasiłkowej i podstawa chorobowego została obliczona już z wynagrodzenia dla nowego, mniejszego etatu. Spadek wymiaru czasu pracy nie miał miejsca już w okresie pobierania zasiłku (warunek nr 1). Pracownik chorował aż do wyczerpania okresu zasiłkowego, a w tym czasie wrócił pełen wymiar etatu. Jednak ta zmiana nie miała już wpływu na pobierany zasiłek.
Bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku pracownikowi przyznano świadczenie rehabilitacyjne. Między oboma świadczeniami nie było więc żadnej przerwy. Co prawda, w trakcie pobierania zasiłku ponownie zmieniono wymiar czasu pracy na wyższy, ale należy wziąć pod uwagę art. 19 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia podlega waloryzacji według wskazanych zasad. Zatem wysokość wcześniej ustalonej podstawy dla zasiłku chorobowego powinna być kontynuowana przy świadczeniu rehabilitacyjnym, co wynika wprost z ustawy. ©℗
Podstawa prawna
• art. 19, 36 oraz 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 870)
Izabela Nowacka jest ekspertem od wynagrodzeń
