W naszej firmie przeprowadzana była kontrola ZUS-u. W trakcie kontroli inspektor ZUS-u zakwestionował podstawę wymiaru składek za dwóch pracowników, którzy otrzymali w styczniu 2007 r. nagrodę specjalną po 2000 zł w związku z przepracowaniem w zakładzie pracy dziesięć lat (tj. od początku jego istnienia) bez żadnego dnia przerwy. Przyznanie nagrody nastąpiło na podstawie decyzji zarządu spółki. Od nagrody tej nie opłaciliśmy składek, uznając ją za nagrodę jubileuszową. W protokole pokontrolnym, który otrzymaliśmy, inspektor ZUS uznał, iż od takiej nagrody składki powinny być opłacone. Co w takiej sytuacji powinniśmy zrobić?

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskiwany z tytułu stosunku pracy z wyłączeniem wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłków. Na podstawie par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek z podstawy wymiaru składek wyłączone są nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co pięć lat.
Wyłączenie to dotyczy jednak wyłącznie nagród związanych ze stażem pracy, do których pracownicy mają prawo na podstawie wewnętrznych przepisów płacowych (np. układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania) obowiązujących u pracodawcy. Jednorazowa nagroda przyznana w drodze decyzji zarządu nie spełnia tych wymogów, jest to bowiem świadczenie uznaniowe. Wobec tego inspektor kontroli prawidłowo uznał, iż nagroda ta stanowi podstawę wymiaru składek. Płatnik składek jest więc zobowiązany do złożenia korekty dokumentów rozliczeniowych.
W sytuacji, gdy konieczność korekty danych podanych w imiennym raporcie miesięcznym jest wynikiem stwierdzenia nieprawidłowości przez ZUS w drodze kontroli, imienny raport miesięczny korygujący powinien być złożony przez płatnika nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli.
Wobec tego płatnik w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli powinien złożyć za pracowników korektę imiennych raportów miesięcznych ZUS RCA za styczeń, tj. miesiąc, w którym wypłacona została nagroda, i wykazać podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z uwzględnieniem wypłaconej nagrody. Do raportów miesięcznych powinna być dołączona deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA oznaczona tym samym numerem identyfikacyjnym co raporty. Następnie należy opłacić należne składki wraz z odsetkami za zwłokę. Odsetki są naliczane od następnego dnia terminu płatności (tj. od 16 lutego) do dnia zapłaty.
Oczywiście płatnik składek, który nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może wystąpić do ZUS-u o wydanie decyzji, iż wypłacona nagroda stanowi przychód, od którego istnieje obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Po wydaniu przez ZUS decyzji płatnik będzie mógł wnieść odwołanie do sądu. Jeżeli wniesione odwołanie zostanie oddalone, obowiązek złożenia korekty dokumentów rozliczeniowych płatnik będzie miał wówczas dopiero po uprawomocnieniu się decyzji. Korekta dokumentów rozliczeniowych powinna być wówczas złożona w terminie siedmiu dni od uprawomocnienia się decyzji.
MICHAŁ JAROSIK
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 41 ust. 7b ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
■ Par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).