Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Brak przeciwwskazań do pracy ustala się w wyniku badań profilaktycznych, które pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom na swój koszt. Na jakie jeszcze badania pracodawca powinien skierować pracownika?
Pracownicy podlegają wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają wszystkie osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Obowiązek przeprowadzenia badań wstępnych jest niezależny od tego, czy pracownik poddał się profilaktycznym badaniom lekarskim u poprzedniego pracodawcy. Jedynie osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym samym pracodawcą, nie muszą przeprowadzać tych badań.
Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy. Ich częstotliwość zależy od rodzaju wykonywanej pracy. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera załącznik do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. Przykładowo: pracownicy wykonujący pracę w warunkach zagrożenia wynikającego ze stałego dużego dopływu informacji i gotowości do odpowiedzi powinni być poddawani badaniom okresowym ogólnym co dwa - cztery lata, natomiast pracownicy korzystający z komputera co cztery lata. Lekarz przeprowadzający badania może poszerzyć zakres badania, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania niż wynikający z rozporządzenia, jeśli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.
Kontrolnym badaniom lekarskim podlega pracownik, który był niezdolny do pracy z powodu choroby przez dłużej niż 30 dni. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 7 lipca 2005 r., II UK 275/2004 dopuszczenie do pracy bez aktualnego badania lekarskiego stanowi oczywiste naruszenie obowiązków wynikających ze stosunku pracy, ale nie może powodować nieważności umowy o pracę. Aktualnym orzeczeniem lekarskim jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której pracownik ma być dopuszczony do pracy. Orzeczenie zachowuje aktualność w okresie w nim wymienionym, chyba że w okresie tym wystąpią zdarzenia, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika (wyrok SN z 18 grudnia 2002 r., I PK 44/02).