Z jednym z naszych pracowników umowa o pracę zostanie zakończona z końcem sierpnia. Jednak odprawa w związku z rozwiązaniem umowy o pracę oraz wynagrodzenie za sierpień będzie mu wypłacone dopiero na początku września. Pracownik ten zgłosił do ubezpieczenia zdrowotnego żonę jako członka rodziny. W jakim terminie, z jaką datą i na jakim druku należy wyrejestrować z ubezpieczeń pracownika oraz jego żonę?

Pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy. Płatnik składek, którym w stosunku do pracownika jest pracodawca, ma obowiązek zgłosić go do ubezpieczeń oraz rozliczać i opłacać za niego należne składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, a po zakończeniu wykonywania umowy o pracę pracodawca powinien wyrejestrować pracownika z ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Wyrejestrowanie następuje poprzez złożenie przez płatnika formularza ZUS ZWUA. Na formularzu tym w pole data ustania ubezpieczeń należy podać datę, od której pracownik nie podlega już ubezpieczeniom. Jeżeli umowa o pracę zostanie rozwiązana z końcem sierpnia tego roku, to pracodawca w pole to powinien wpisać datę 1 września 2007 r. Formularz ten powinien być przekazany do ZUS-u w terminie siedmiu dni od daty ustania stosunku pracy. Należy przy tym zaznaczyć, iż na okres podlegania ubezpieczeniom z umowy o pracę nie ma wpływu wypłata wynagrodzenia, która będzie miała miejsce we wrześniu, po rozwiązaniu umowy o pracę. Wobec tego pracownik powinien zostać wyrejestrowany z ubezpieczeń z dniem 1 września 2007 r. Oczywiście od wypłaty dokonywanej we wrześniu płatnik składek będzie zobowiązany naliczyć i odprowadzić do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Składki od tej wypłaty powinny być rozliczone w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA składanym za wrzesień. Z uwagi na to, że wypłata wynagrodzenia nastąpi w następnym miesiącu po wyrejestrowaniu z ubezpieczeń, to należne składki powinny zostać wykazane w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem 30 00 xx., a nie z kodem pracowniczym (tj. 01 10 xx). Pracodawca w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne nie powinien uwzględniać odprawy wypłaconej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, gdyż przychód taki na podstawie par. 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest wyłączony z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz w konsekwencji ubezpieczenie zdrowotne. Składki powinny być natomiast naliczone oraz opłacone od wynagrodzenia za sierpień wypłaconego we wrześniu. Pracownik ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny (np. współmałżonka, uczące się dzieci). Zgłoszenie członków rodziny przekazuje do ZUS-u płatnik składek na formularzu ZUS ZCZA (gdy adres zamieszkania członka rodziny jest taki sam jak ubezpieczonego) lub ZUS ZCNA (gdy adres zamieszkania członka rodziny jest inny).
Pracodawca, który rozwiązuje z pracownikiem umowę o pracę, powinien wyrejestrować z ubezpieczenia zdrowotnego zgłoszonych przez niego członków rodziny. Członkowie rodziny podlegają bowiem ubezpieczeniu zdrowotnemu tylko w okresie, w którym podlega temu ubezpieczeniu osoba, która zgłosiła ich do ubezpieczenia. Wyrejestrowanie członków rodziny następuje poprzez złożenie przez płatnika formularza ZUS ZCZA/ZCNA (w zależności od miejsca zamieszkania członka rodziny).
MICHAŁ JAROSIK
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 13 pkt 1, art. 36 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz.74 z późn. zm.).
■ Art. 5 pkt 3, art. 67 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).