1 lipca 2018 r. nastąpiło przejęcie zakładu pracy na podstawie art. 23 1 kodeksu pracy. Jeden z przejętych pracowników zachorował w sierpniu. Jak ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego dla tego pracownika – czy przyjąć zarobki od poprzedniego pracodawcy? Kto będzie płatnikiem zasiłków w tym roku, skoro poprzedni pracodawca je wypłacał, a nowy nie jest do tego uprawniony?
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego przysługującego od nowego pracodawcy stanowi wynagrodzenie wypłacone za okres od sierpnia 2017 r. do lipca 2018 r., czyli wynagrodzenie wypłacone przez poprzedniego pracodawcę za okres od sierpnia 2017 r. do czerwca 2018 r. oraz wynagrodzenie wypłacone przez nowego pracodawcę za lipiec 2018 r.

Jakie skutki

W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy (art. 231 kodeksu pracy). W wyniku przejęcia pracownicy kontynuują stosunek pracy na tych samych warunkach określonych w umowie o pracę. Przechodzą również ci, którzy w dniu przejęcia przebywają na zwolnieniach lekarskich lub urlopach związanych z rodzicielstwem.
Jak wyjaśnił SN w uzasadnieniu wyroku z 10 lipca 2014 r., sygn. akt II PK 250/13, konsekwencją takiego transferu jest zmiana pracodawcy i wstąpienie nabywcy zakładu w prawa oraz obowiązki zbywcy będącego do tej pory stroną w stosunkach pracy z załogą. Skutek ten następuje w chwili przejęcia zakładu z mocy prawa bez potrzeby dokonywania przez strony jakichkolwiek dodatkowych czynności, zwłaszcza rozwiazywania wcześniejszych i nawiązywania nowych stosunków pracy.
Dotychczasowe warunki pracy i płacy przejętego pracownika wiążą̨ nowego pracodawcę̨ do czasu ich wypowiedzenia, przy czym samo przejście zakładu lub jego części na nabywcę̨ nie może być przyczyną zmiany ani tym bardziej rozwiązania stosunku pracy. Skutek przejęcia zakładu lub jego części dotyczy jednak tylko stosunków pracy istniejących w dniu zmiany. Potem nowy pracodawca ma prawo rozwiązać stosunek pracy lub jego warunki ukształtować na nowo.
Jeśli w chwili przejęcia pracownik jest czasowo niezdolny do pracy (np. zachorował przed przejęciem i nadal choruje po nim) lub zachoruje bezpośrednio po urlopie wypoczynkowym udzielonym jeszcze przez starego pracodawcę i kontynuowanym u nowego, dokumentacja pracownicza (w tym zaświadczenia lekarskie) jest przekazywana pracodawcy przejmującemu. Za przypadające po przejęciu okresy niezdolności do pracy przysługuje wynagrodzenie chorobowe (jeśli nie upłynął jeszcze okres 33 lub 14 dni u pracownika, który ukończył 50. rok życia, płatnych ze środków pracodawcy) lub zasiłek. Dopiero po zakończeniu okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu choroby pracownik powinien zgłosić́ nowemu pracodawcy gotowość́ do pracy.

Kto płatnikiem

W przypadku pracowników niezdolnych do pracy np. w dniu przejęcia należy ustalić historię niezdolności w roku kalendarzowym. A więc to, czy pracownik chorował mniej niż 33 (14) dni i przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe, czy dłużej i należy się już zasiłek? Jeśli należny jest zasiłek, to kto będzie jego płatnikiem za okres po przejęciu?
Jeżeli pracownik jest uprawniony do wynagrodzenia chorobowego – zarówno za część zwolnienia lekarskiego przed przejęciem, jak i po przejęciu – to nowy pracodawca również wypłaca to wynagrodzenie, póki w roku kalendarzowym nie skończy się limit 33 (14) dni choroby. Natomiast gdy już po przejęciu u nowego pracodawcy wyczerpie się okres 33 (14) dni choroby łącznie, dalej zasiłek wypłaci albo ZUS, albo ten pracodawca – w zależności od tego, który podmiot jest w bieżącym roku uprawniony do obliczania i wypłaty zasiłków. Może być też tak, że pracownik w chwili przejęcia jest uprawniony do zasiłku. Powstaje pytanie, kto będzie kontynuował wypłatę za okres od dnia przejęcia? Jeśli dotychczasowy pracodawca i nowy nie są płatnikami zasiłków lub obaj pracodawcy są płatnikami zasiłków, wtedy odpowiednio:
  • za cały okres niezdolności do pracy płaci ZUS;
  • dotychczasowy pracodawca przekazuje stosowną dokumentację zasiłkową, na podstawie której nowy płatnik będzie mógł wypłacić zasiłek za okres począwszy od dnia przejęcia.
Trzeci przypadek dotyczy sytuacji, w której dotychczasowy pracodawca był płatnikiem zasiłków, a nowy nim nie jest. Wtedy płatnik zasiłku się zmieni. O ile bowiem dotychczasowy pracodawca, będąc płatnikiem zasiłków, wypłaci świadczenie za okres niezdolności do dnia przejęcia, o tyle nowy pracodawca jako do tego nieuprawniony nie będzie mógł kontynuować tej wypłaty za okres po przejęciu. W związku z tym będzie musiał złożyć w ZUS niezbędne dokumenty do ustalenia prawa do zasiłku i jego wysokości za pozostały okres (zwolnienie lekarskie, zaświadczenie płatnika składek o zarobkach). Przy czym honorowane będzie zaświadczenie lekarskie wystawione jeszcze na poprzedniego pracodawcę, natomiast nowe kolejne zaświadczenie powinno już zawierać dane pracodawcy, który przejął pracownika.
W ostatnim przypadku, gdy poprzedni zakład nie był płatnikiem zasiłków, a kolejny nim jest, to procedura przebiega analogicznie, jak w razie niezdolności na przełomie roku. ZUS kontynuuje po 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków (art. 61 ust. 4 ustawy zasiłkowej). Skoro przed przejęciem ZUS podjął już wypłatę zasiłku, to będzie dalej ten zasiłek realizował, mimo że nowy pracodawca od dnia przejęcia jest do tego upoważniony. ZUS będzie wypłacał zasiłek do końca nieprzerwanej niezdolności. Jeśli w okresie niezdolności wystąpi przerwa lub pracownik nabierze prawo do innego rodzaju zasiłku, jego wypłatę już podejmie nowy pracodawca. [przykład 1]

Jaka podstawa wymiaru

Podstawę̨ wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego oraz wynagrodzenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność́ do pracy. Wynagrodzeniem jest tu przychód pracownika stanowiący podstawę̨ wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potraconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, finansowanych ze środków pracownika (łącznie 13,71 proc.).
Do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie uzyskane przez pracownika u płatnika składek w okresie ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje dany zasiłek. Innymi słowy, podstawę̨ wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie uzyskane wyłącznie u aktualnego płatnika składek. Jednak w przypadku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę̨ w trybie określonym w art. 231 k.p. podstawę̨ wymiaru zasiłku ustala się̨ na podstawie wynagrodzenia uzyskanego u poprzedniego i aktualnego płatnika składek. Oznacza to, że bez zmian pozostaje podstawa zasiłkowa obliczona u dotychczasowego pracodawcy – zarówno za okres niezdolności przypadający przed przejęciem, jak i po przejęciu. Jeżeli natomiast niezdolność powstanie już u nowego pracodawcy, to będą się liczyły zarobki uzyskane od momentu przejęcia oraz te ze starego zakładu pracy, jeśli okres 12 miesięcy obejmie to zatrudnienie. [przykłady 2, 3]

Krótka przerwa

Nowy pracodawca stosuje również zasadę wynikającą z art. 43 ustawy zasiłkowej. Przepis ten stanowi, że podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe. [przykład 4]

Zmiana czasu pracy

U nowego pracodawcy na mocy porozumienia lub wypowiedzenia zmieniającego może się dokonać zmiana warunków pracy polegająca na podwyższeniu lub zmniejszeniu wymiaru czasu pracy. Wtedy przy obliczaniu zasiłków będzie miał zastosowane art. 40 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z nim w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach wcześniejszych, z których ustalana jest podstawa do zasiłku. [przykład 5] ©℗

przykład 1

Wypłaca ZUS
Przedsiębiorstwo zostało przejęte wraz z pracownikami przez spółkę prawa handlowego w trybie art. 231 k.p. Do spółki przeszło 12 pracowników. W dniu przejęcia trzech z nich przebywało na zwolnieniach chorobowych, w tym jeden z nich na zasiłku opiekuńczym, drugi pobierał wynagrodzenie chorobowe, a trzeci zasiłek chorobowy. Drugiemu wypłatę wynagrodzenia od dnia przejęcia kontynuuje nowy pracodawca. Natomiast pozostałym dwóm zasiłki wypłaca ZUS, ponieważ przedsiębiorstwo nie było uprawnione do wypłaty świadczeń zasiłkowych. Za okres niezdolności przypadający począwszy od dnia przejęcia ZUS dalej wypłaca zasiłek – aż do zakończenia niezdolności do pracy, mimo że spółka jest płatnikiem zasiłków.

przykład 2

Przejście w trakcie choroby
Przejęcie zakładu pracy na podstawie art. 231 k.p. nastąpiło 1 lipca 2018 r. Pracownik ma orzeczoną niezdolność do pracy w okresie od 25 czerwca do 5 lipca. Przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe za cały okres zwolnienia, z tym że za okres od 25 do 30 czerwca od dotychczasowego pracodawcy, a od 1 do 5 lipca od nowego pracodawcy. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego ustalił dotychczasowy pracodawca z wynagrodzenia wypłaconego za okres od czerwca 2017 r. do maja 2018 r. Ta sama podstawa obowiązuje dla wynagrodzenia chorobowego od nowego pracodawcy.

przykład 3

Różne źródła wypłat
Pracownik przejęty od 1 lipca 2018 r. zachorował w sierpniu. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego przysługującego od nowego pracodawcy stanowi wynagrodzenie wypłacone za okres od sierpnia 2017 r. do lipca 2018 r., przy czym wynagrodzenie za lipiec pochodzi od pracodawcy przejmującego, a za wcześniejszy okres od dotychczasowego pracodawcy.

przykład 4

Tylko trzy miesiące
Pracownik przejęty przez nowego pracodawcę od 1 lipca 2018 r. w trybie art. 231 k.p. zachorował w sierpniu. Ostatnio chorował w maju, kiedy jeszcze pracował w poprzednim zakładzie pracy. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego obliczono z wynagrodzeń wypłaconych za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r. W związku z tym do obliczenia wynagrodzenia chorobowego za sierpień 2018 r. zostanie przyjęta poprzednia podstawa, bo między wystąpieniem obu niezdolności nie minęły jeszcze trzy miesiące kalendarzowe. Gdyby pracownik zachorował we wrześniu br., wówczas podstawę trzeba byłoby obliczyć z wynagrodzeń za okres od września 2017 r. do sierpnia 2018 r., czyli z wynagrodzeń uzyskanych od poprzedniego pracodawcy – za okres od września do czerwca oraz z wynagrodzeń od nowego pracodawcy za lipiec i sierpień.

przykład 5

Po zmniejszeniu etatu
Przejęcie pracownika nastąpiło od 1 lipca 2018 r. Dotychczas był zatrudniony na pełen etat z wynagrodzeniem 5000 zł, a od 1 sierpnia 2018 r. u nowego pracodawcy pracuje na 1/2 etatu (porozumienie zmieniające) z wynagrodzeniem 3000 zł. Zachorował pod koniec sierpnia. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego za sierpień stanowi wynagrodzenie dla nowego wymiaru, czyli 3000 zł, a po pomniejszeniu o część składkową – 2588,70 zł. ©℗
Podstawa prawna
Art. 231 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.).
Art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1 pkt 1, art. 40, art. 41 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.).

problem

1 lipca 2018 r. nastąpiło przejęcie zakładu pracy na podstawie art. 23 1 kodeksu pracy. Jeden z przejętych pracowników zachorował w sierpniu. Jak ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego dla tego pracownika – czy przyjąć zarobki od poprzedniego pracodawcy? Kto będzie płatnikiem zasiłków w tym roku, skoro poprzedni pracodawca je wypłacał, a nowy nie jest do tego uprawniony?