Przedstawiamy komentarz do przepisów ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 511; dalej: u.r.o.n.) dotyczący w szczególności zmian w ulgach we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej: PFRON), ważnych przede wszystkim dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne.

Zmiany te zostały wprowadzone ustawą z 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1076). Celem komentarza jest zwrócenie uwagi czytelników na najważniejsze przepisy i problemy związane ze stosowaniem znowelizowanych przepisów i dostosowanie swojej praktyki do nowych regulacji. Ustawa nowelizująca została podpisana przez prezydenta 25 maja 2018 r. i weszła w życie 6 czerwca 2018 r., z wyjątkiem części przepisów m.in. związanych w udzielaniem ulg we wpłatach na PFRON. W komentarzu omówiono także niektóre z pozostałych znowelizowanych ustaw.
Jak wskazano w uzasadnieniu ustawy nowelizacyjnej, jej celem jest realizacja programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” ustanowionego na podstawie uchwały nr 160 Rady Ministrów z 20 grudnia 2016 r. w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” (M.P. poz. 1250), przyjętej na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. poz. 1860), którego zadaniem jest wspieranie osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Projekt realizuje działania wskazane w programie. Jest to drugi etap programu inicjowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Istotą projektowanych rozwiązań jest stworzenie mechanizmów wsparcia dla rodzin w zakresie m.in.:
usług wspierających i rehabilitacyjnych przez prowadzenie zajęć klubowych w warsztatach terapii zajęciowej;
• uprawnień osób ubezpieczonych chorobowo do zasiłku opiekuńczego w przypadku choroby dziecka niepełnosprawnego do 18. roku życia;
• korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy, w tym telepracy.
Omawiana ustawa nowelizacyjna wprowadza zmiany w następujących ustawach: o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Kodeks pracy, o podatku dochodowym od osób fizycznych, o systemie ubezpieczeń społecznych, o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, o rencie socjalnej, o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.
Ustawa wprowadza m.in. usługi wspierające i rehabilitacyjne polegające na prowadzeniu zajęć klubowych w warsztatach terapii zajęciowej. Zajęcia te stanowić będą zorganizowaną formę rehabilitacji mającą na celu wspieranie osób niepełnosprawnych w utrzymaniu samodzielności i niezależności w życiu społecznym i zawodowym i będą przeznaczone dla osób, które były uczestnikami warsztatu i opuściły go w celu podjęcia zatrudnienia. Osoba niepełnosprawna będzie mogła kontynuować zajęcia klubowe bez względu na utratę lub zmianę zatrudnienia. Zmieniono regulacje dotyczące powoływania prezesa i zastępców prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Projekt ustawy przewiduje również zmiany w zakresie regulacji dotyczących danych gromadzonych w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności oraz refundacji wydatków poniesionych przez gminę na koordynację poradnictwa dla kobiet w ciąży i ich rodzin. Regulacje te nie zostały w komentarzu omówione. Przedmiotem komentarza są z kolei przepisy dotyczące przede wszystkim:
• zmian w przepisach dotyczących wpłat na PFRON oraz ulg w tych wpłatach;
• zmian dotyczących postępowań administracyjnych uregulowanych w ustawie o rehabilitacji;
• możliwości złożenia wniosku o wykonywanie pracy w formie telepracy lub w elastycznych formach zatrudnienia przez pracowników-rodziców dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi.
Komentarz do poszczególnych przepisów został opatrzony przykładami, co ma na celu zobrazowanie praktycznych konsekwencji stosowania nowych regulacji. Z uwagi na to, że doktryna i orzecznictwo nie zdążyły się jeszcze odwołać do znowelizowanych przepisów, poniższe rozważania mają na celu wyłącznie zasygnalizowanie określonych problemów i wątpliwości oraz wskazanie rekomendowanych rozwiązań, poprzez odwołanie się do dotychczas funkcjonującej praktyki i doświadczeń w stosowaniu obowiązujących przepisów. Praktyka stosowania znowelizowanych przepisów ukształtuje się dopiero na przestrzeni najbliższych miesięcy, co może pozwoli odpowiedzieć dopiero wtedy na wiele praktycznych pytań pojawiających się w związku z ich wejściem w życie.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w tygodniku Kadry i Płace komentowaliśmy m.in. ustawy:
  • z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych
  • z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
  • z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców
  • z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
  • z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
  • z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
  • z 13 kwietnia 2007 r. o PIP
  • z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
  • z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
  • z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
  • z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
  • z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
  • z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
  • z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni