Aby firma mogła sfinansować wydatek ze środków Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON), musi on przyczyniać się do zmniejszenia ograniczeń zawodowych pracownika.



Takie stanowisko przedstawił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który rozpatrywał skargę spółki w sprawie uzyskania zaświadczenia o udzieleniu pomocy de minimis. Pracodawca wystąpił o jego wydanie do urzędu skarbowego, po tym jak z pieniędzy ZFRON kupił samochód wraz z dodatkowym wyposażeniem dla niepełnosprawnego pracownika – dyrektora ds. technicznych spółki, które obejmowało m.in. automatyczną skrzynię biegów, czujniki parkowania, bezprzewodowy system obsługi telefonu i nawigację (za łączną kwotę 42 tys. zł.) Dzięki temu zatrudniony miał łatwiej wykonywać swoje obowiązki wiążące się z długimi wyjazdami związanymi z prowadzeniem szkoleń i rozpatrywaniem reklamacji.
Fiskus odmówił jednak wydania zaświadczenia. Decyzję uzasadniał tym, że spółka nie wykazała, że zakup dodatkowego wyposażenia auta dla osoby sprawującej funkcje kierownicze pozwala osiągnąć pozytywne efekty wskazane w rozporządzeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie ZFRON (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1300 ze zm.), a mianowicie zmniejsza jego ograniczenia zawodowe. Nie było zatem bezpośredniego związku między przeznaczeniem pieniędzy z funduszu a poprawą sytuacji wspomnianego pracownika. Wyposażenie pojazdu było zaś standardowe w tym sensie, że pojazd nie miał żadnych cech, które ułatwiałyby pracę osobie objętej indywidualnym programem rehabilitacji.
Pracodawca od tego postanowienia odwołał się do samorządowego kolegium odwoławczego, ale zostało utrzymane w mocy. W związku z tym spółka złożyła skargę do WSA, zarzucając organom niższej instancji błędną interpretację przepisów rozporządzenia w sprawie ZFRON. Sąd przedstawionych przez firmę zastrzeżeń nie podzielił i oddalił skargę. Przypomniał, że zgodnie z zawartymi w rozporządzeniu regulacjami z pieniędzy funduszu mogą być finansowane wydatki m.in. na wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie jego otoczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności na zakup, modernizację oraz remont maszyn. Środki mogą też być przeznaczone na indywidualne programy rehabilitacji mające zmniejszać ograniczenia zawodowe. Jednocześnie w rozporządzeniu znajduje się wymóg, by pieniądze z ZFRON były wydawane w sposób celowy i oszczędny. Spełnienie tych wszystkich warunków jest analizowane przez organy podatkowe przed wydaniem zaświadczenia, przy czym to na pracodawcy spoczywa obowiązek poprawnego uzasadnienia, czy poniesiony wydatek nie służy jedynie podniesieniu komfortu pracy w przedsiębiorstwie lub inwestycji w środki trwałe.
WSA zgodził się z argumentami fiskusa i SKO, że spółka nie wykazała związku przyczynowego między poniesionym wydatkiem a zmniejszeniem ograniczeń zawodowych pracownika. Nie udowodniła też, że zakup auta stanowi niezbędne usprawnienie, które z uwagi na schorzenie pracownika umożliwi mu wykonywanie dotychczasowych obowiązków. Pojazd ten posiada bowiem wyposażenie standardowe, które w jednakowym stopniu ułatwia jego prowadzenie zarówno osobie zdrowej, jak i niepełnosprawnej. Ponadto trudno przyjąć, że jego zakup prowadzi do eliminacji ograniczeń zawodowych w sytuacji, gdy pracownik nie może długotrwale przebywać w pozycji wymuszonej.
ORZECZNICTWO
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 18 kwietnia 2018 r., sygn. akt I SA/Łd 169/18.