Jeśli rodzic przekroczy limit przychodu, części świadczenia przysługujące dzieciom nie ulegną zmniejszeniu
Renta rodzinna może przysługiwać więcej niż jednej osobie, a jej wysokość jest uzależniona m.in. od liczby członków rodziny zmarłego, którym jest wypłacana. Jest to świadczenie specyficzne, bo przyznawane łącznie wnioskodawcom. Właśnie ten łączny charakter może być przyczyną problemów w sytuacji, gdy jeden z uprawnionych przekracza określony próg przychodów. Przypomnijmy, że rentę rodzinną, po spełnieniu ustawowych warunków, może otrzymać m.in. małżonek zmarłego i jego dzieci. Często więc rentę będzie pobierać wdowa (wdowiec) wraz z nieletnimi dziećmi. W takich sytuacjach renta wypłacana jest do rąk rodzica (opiekuna), jednak trzeba pamiętać, że należna jest mu tylko część świadczenia.
Zgodnie z art. 105 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wysokość renty rodzinnej przysługującej więcej niż jednej osobie ulega zmniejszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona do części renty osiąga przychód w kwocie wyższej niż 70 proc., ale nie wyższej niż 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Co jednak ważne, zmniejszenie lub zawieszenie renty dotyczy jedynie części przysługującej osobie, która przychód przekroczyła. Skoro więc to wdowa lub wdowiec będzie tą osobą, która osiąga przychody powodujące zmniejszenie renty, to nie spowoduje to zmniejszenia lub zawieszenia renty dla dzieci.
Taki problem rozstrzygał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 8 czerwca 2017 r., sygn. akt III AUa 221/1. Stwierdził on, że rezultatem stwierdzenia przez ZUS nienależności świadczenia pobranego przez jedną z osób uprawnionych do łącznie wypłacanej renty rodzinnej (w sytuacji gdy świadczenie wypłacane jest jako jedno osobie organizującej i zarządzającej gospodarstwem domowym w części należnej także dzieciom) nie jest podzielenie renty rodzinnej, lecz wyłącznie ustalenie kwoty należnej i kwoty nienależnie pobranej renty rodzinnej jako różnicy w jej wysokości wynikającej z liczby osób uprawnionych. Sąd uznał, że skoro wnioskodawczyni pobierała rentę w imieniu własnym i dzieci, to decyzja ZUS o zwrocie nienależnego świadczenia powinna uwzględniać to, że była to renta przyznana więcej niż jednej osobie, a ponadto zwrotowi podlegać powinna jedynie część nienależnie wypłacana samej wnioskodawczyni. ZUS nie będzie się mógł więc domagać zwrotu całego świadczenia, ale tylko tej części, którą nienależnie pobrała osoba osiągająca zbyt wysoki przychód.
Podstawa prawna
Art. 68 i art. 105 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.).
