Jakie prawa ma pracownica, która podpisała porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę, a następnie dowiedziała się, że jest w ciąży? Czy umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu, czy jednak będzie działać ochrona stosunku pracy? Czy pracownica może wycofać się z podpisanego porozumienia?
Co do zasady kodeks pracy chroni stosunek pracy pracownicy w ciąży. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Ochrona stosunku pracy nie działa w przypadku upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Wskazane regulacje nie zabraniają jednak pracodawcy i pracownicy w ciąży rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron. Jednakże, zgodnie z orzecznictwem sądowym, pracownica, która nie wiedziała, że jest w ciąży, i złożyła oświadczenie woli zmierzające do rozwiązania umowy o pracę, może się uchylić od skutków tego oświadczenia woli. W praktyce oznacza to, że pracownica może złożyć pracodawcy oświadczenie, iż wycofuje swoją decyzję co do zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę oraz domaga się dopuszczenia do pracy. W rezultacie porozumienie uważane jest za nieważne od dnia jego podpisania, a jego wszelkie postanowienia i zobowiązania stron stają się bezskuteczne. Stosunek pracy nie został rozwiązany, trwa nadal i to nieprzerwanie. Oczywiście jeżeli pracownica nie złoży takiego oświadczenia, wówczas stosunek pracy zostanie rozwiązany z upływem okresu wypowiedzenia.
Jeżeli pracownik w związku z zawartym uprzednio porozumieniem otrzymał jakieś dodatkowe świadczenia, np. rekompensatę z tytułu rozwiązania umowy o pracę, wówczas podlegają one zwrotowi wskutek wycofania się z porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy. Rekompensata traci bowiem swoją podstawę prawną i jest pracownicy nienależna.
Inną kwestią jest dochodzenie zwrotu tej rekompensaty przez pracodawcę. Powinien on zwrócić się do pracownika o jej dobrowolny zwrot jako świadczenia nienależnego. W pewnych sytuacjach pracownik nie będzie zobowiązany do zwrotu rekompensaty. Zgodnie z ogólnymi przepisami kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu obowiązek zwrotu wygasa, jeśli pracownik nie jest już wzbogacony (wydał pieniądze), zaś w chwili ich wydawania nie liczył się z obowiązkiem zwrotu. Jeśli więc pracownica wydała otrzymaną rekompensatę, a nie wiedziała wówczas jeszcze, że jest w ciąży, pracodawca może mieć problem z odzyskaniem pieniędzy.