Data rozwiązania umowy za porozumieniem stron zależy od woli pracodawcy i pracownika. Może to być termin natychmiastowy albo odległy od zawarcia porozumienia.

Istota rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron sprowadza się do tego, że nie tylko sposób rozwiązania umowy objęty jest zgodną wolą stron, ale także inne okoliczności związane z ustaniem stosunku pracy. Przede wszystkim strony muszą określić termin rozwiązania umowy, tak aby uniknąć w tym zakresie kontrowersji.
Oferta pracownika
Wystąpienie z propozycją rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron stanowi w istocie ofertę zgodnego rozwiązania stosunku pracy, do której stosuje się odpowiednio - na podstawie art. 300 k.p. przepisy kodeksu cywilnego (art. 66 i następne). Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 października 2000 r. (I PKN 58/00, OSNP 2002/9/211).
Powyższe oznacza, że pracodawca może przyjąć ofertę pracownika chcącego rozwiązać umowę o pracę w określonym terminie przez wyrażenie na nią zgody. Podkreślić jednak trzeba, że nie jest on związany propozycją pracownika ani co do faktu rozwiązania umowy, ani co do terminu, w którym miałoby to nastąpić. Jeżeli pracownik wskazał termin, w którym miałoby dojść do rozwiązania umowy, to pracodawca może wyrazić zgodę na rozwiązanie umowy najpóźniej do nadejścia tego terminu (por. wyrok SN z 14 września 1998 r., I PKN 315/98, OSNAPiUS 19/1999/617). Może również, bez żadnego uzasadnienia, nie zgodzić się na rozwiązanie umowy w tej formie lub w tym terminie.
Data rozwiązania umowy
Datą rozwiązania umowy o pracę może być zarówno data zawarcia porozumienia, jak i inna data określona w nim przez strony. Pracodawca i pracownik mogą ustalić, że data rozwiązania umowy będzie odległa nawet o kilka miesięcy od chwili zawarcia porozumienia.
Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 7 października 2004 r. podkreślił, że pracodawca nie ma obowiązku rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę za porozumieniem stron niezwłocznie, np. w dniu następnym po złożeniu takiego wniosku, a odmowa rozwiązania umowy o pracę w terminie wskazanym przez pracownika nie stanowi czynu niedozwolonego w rozumieniu art. 415 k.c. (III APa 67/04, Apel. - W-wa 2005/3/13).
Jeśli strony nie określiły wprost w treści porozumienia terminu rozwiązania umowy, przyjmuje się, że rozwiązanie następuje w dacie zawarcia porozumienia. Podobnie wypowiadał się Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2001 r., stwierdzając, że nieokreślenie - choćby dorozumiane - w porozumieniu stron o rozwiązaniu stosunku pracy terminu jego ustania powoduje (podobnie jak przy zawarciu umowy o pracę - art. 26 k.p.) rozwiązanie tego stosunku w dniu zawarcia porozumienia (I PKN 844/00, OSNP 2002/18/432).
Zastrzeżenie warunku
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może być uzależnione od zaistnienia przewidzianego przez strony warunku, na przykład od osiągnięcia pewnego poziomu zysku, uruchomienia produkcji. Strony mogą więc zastrzec rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, ale wystąpienie tego skutku uzależnić od zaistnienia zdarzenia przyszłego i niepewnego. W analizowanej sytuacji umowa o pracę w dalszym ciągu będzie wiązać strony, a skutek rozwiązujący nastąpi w momencie ziszczenia się warunku.
PRZYKŁAD
BRAK OCHRONY PRZED ROZWIĄZANIEM UMOWY
Pracownik (Adam K.) wystąpił do pracodawcy z propozycją rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Strony ustaliły, że umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z dniem 30 czerwca 2007 r. Pracownik liczył bowiem, że od 1 lipca 2007 r. podejmie pracę w innej firmie. Niestety, firma ta zrezygnowała z jego zatrudnienia. Tymczasem pracodawca Adama K. 30 czerwca 2007 r. wręczył mu świadectwo pracy. Ten, nie zgadzając się z tym, wniósł do sądu pozew o przywrócenie go do pracy, wskazując, że jest w wieku przedemerytalnym i rozwiązanie z nim umowy o pracę było niedopuszczalne z mocy art. 39 k.p. Sąd jednak oddalił jego powództwo, gdyż przepis ten nie dotyczy rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Porozumienie stron jako sposób rozwiązania stosunku pracy jest niezależne od wszelkich zakazów i ograniczeń dotyczących rozwiązywania stosunku pracy przez pracodawcę.
Z ORZECZNICTWA SĄDÓW
  •  Nie jest wykluczone rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron pod warunkiem zawieszającym (wyrok Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2001 r., I PKN 474/00, OSNP 2003/8/203).
  •  Pracownik i pracodawca mogą rozwiązać stosunek pracy na mocy porozumienia stron w każdym uzgodnionym przez siebie terminie, także w czasie urlopu wypoczynkowego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 12 listopada 2003 r., I PK 593/02, M.P.Pr. - wkł. 2004/6/1).
  •  Nie ma przeszkód prawnych do rozwiązania umowy o pracę w drodze porozumienia stron z ustaleniem daty ustania stosunku pracy, nawet znacznie późniejszej niż data zawarcia porozumienia (wyrok Sądu najwyższego z 4 listopada 2004 r., I PK 653/03, OSNP 2005/14/204).
  •  Nie można przyjąć, że pracownik działał pod wpływem bezprawnej groźby, składając oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron, jeżeli pracodawca nie groził mu rozwiązaniem umowy o pracę z jego winy w razie niewyrażenia zgody na porozumienie rozwiązujące stosunek pracy (wyrok SN z 4 marca 2004 r., I PK 435/03, Pr. Pracy 2004/6/37).
Ważne!
Natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę w przypadku porozumienia pracodawcy i pracownika jest tylko wtedy skuteczne, gdy obie strony wyrażą na nie zgodę
RYSZARD SADLIK
Podstawa prawna
■ Art. 30, 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
■ Art. 66 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).