Sprawujący opiekę nad dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności jako rodzina zastępcza niezawodowa, powinni mieć prawo do świadczenia pielęgnacyjnego tak samo jak rodziny spokrewnione.
Tak uważa Marek Michalak, rzecznik praw dziecka (RPD), który skierował w tej sprawie wystąpienie do Elżbiety Rafalskiej, minister rodziny, pracy i polityki społecznej. Wskazuje w nim, że o świadczenie pielęgnacyjne, które przysługuje w związku z rezygnacją z zatrudnienia z powodu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem (z odpowiednimi wskazaniami na orzeczeniu), mogą starać się rodziny zastępcze, ale tylko wtedy, gdy są z nim spokrewnione. Takie uprawnienie nie przysługuje natomiast rodzinom zawodowym i niezawodowym.
RPD podkreśla, że rodzina zastępcza niezawodowa podobnie jak zastępcza spokrewniona otrzymuje świadczenie na pokrycie kosztów otrzymania dziecka i nie uzyskuje wynagrodzenia za opiekę (pensja należy się tylko rodzicom zawodowym). Dlatego zdaniem Marka Michalaka brak jest uzasadnionych podstaw do różnicowania rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych w zakresie nabywania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Dodaje, że w razie konieczności rezygnacji z pracy zarobkowej ze względu na opiekę nad dzieckiem sytuacja rodzin jest taka sama. Przypomina przy tym wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 lipca 2008 r. (sygn. akt P 41/07), który uznał, że przepisy wykluczające możliwość uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego przez rodziny zastępcze spokrewnione są sprzeczne z prawem. Wprawdzie ze względu na zakres pytania prawnego TK nie orzekał w tej kwestii w odniesieniu do rodzin niezawodowych, ale w uzasadnieniu stwierdził, że zarówno rodzina zastępcza, jak i naturalna jest tak samo zobowiązana do pieczy nad dzieckiem.
Ponadto rzecznik praw obywatelskich wskazuje, że dzieci z niepełnosprawnością wymagają szczególnej ochrony ze strony państwa i chociaż świadczenie pielęgnacyjne stanowi pomoc dla opiekuna, to w efekcie korzyść z niego czerpie podopieczny, który ma zapewnioną opiekę bliskiej osoby.