1 czerwca to ważna data dla pracowników tymczasowych. Od tego dnia obowiązują nowe zasady dotyczące m.in. ich zatrudniania i wynagradzania. Nie burzą one dotychczasowego stanu rzeczy, ale dają większą ochronę pensji, pozwalają na korzystanie z urlopów macierzyńskich, precyzują udzielanie dni wolnych, a także umożliwiają wybór sądu w razie konfliktu.

Cóż to jest praca tymczasowa? Ktoś powiedziałby, że każda praca jest tymczasowa, bo często się ją zmienia i łatwo ją stracić. Jednak nie chodzi o nietrwałość i niepewność zatrudnienia, ale o jego specyficzną formę, istniejącą w naszym, ale i w europejskim systemie prawa dotyczącego stosunków związanych z pracą.

Zatrudnienie tymczasowe (nazywane także leasingiem pracowniczym) polega na zaangażowaniu pracownika przez agencję pracy tymczasowej, a następnie oddelegowaniu go do zadań w innym zakładzie pracy. Inaczej mówiąc: zatrudniony w ten sposób pracuje u konkretnego przedsiębiorcy, ale to nie on mu płaci pensję, nie on opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, nie on płaci podatki. Te obowiązki spoczywają na agencji pracy tymczasowej. Merytorycznie jednak i operacyjnie pracownik podlega kierownictwu tego przedsiębiorstwa, któremu świadczy usługi. Zatrudnienie odbywa się na mocy dwóch umów: między agencją a potrzebującym pracownika przedsiębiorstwem i między agencją a pracownikiem.

Agencja pracy tymczasowej jest przedsiębiorstwem komercyjnym, którego działalność polega na wyszukiwaniu i rekrutowaniu pracowników o określonych kwalifikacjach, umiejętnościach i stawianiu ich do dyspozycji poszukujących siły roboczej zakładów pracy, ale też osób fizycznych prowadzących, a nawet nieprowadzących działalności gospodarczej. Agencją pracy tymczasowej może być – zgodnie z art. 3 kodeksu pracy – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Za znalezienie pracownika agencji płaci poszukujący przedsiębiorca, dla zatrudniającego się pracownika pośrednictwo agencji jest absolutnie bezpłatne.

Pracą tymczasową jest wykonywanie na rzecz konkretnego pracodawcy zadań o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub takich, których stali pracownicy zatrudnieni w zakładzie nie są w stanie wykonać wcale albo w wyznaczonym terminie. Pracą tymczasową może być zastąpienie nieobecnego pracownika zatrudnionego w zakładzie na stałe albo zwiększenie mocy przerobowych w sytuacji spiętrzenia zamówień.

Pracownik tymczasowy jest osobą fizyczną, która związała się z umową z agencją pracy tymczasowej. Jest zatrudniany przez agencję i oddelegowany przez nią na określony czas i do wykonania określonej pracy na rzecz innego przedsiębiorstwa. Jak to działa? Dane osobowe kandydata wraz z opisem kwalifikacji i umiejętności znajdują się w bazie agencji. Gdy od działających na rynku przedsiębiorców spłynie informacja o zapotrzebowaniu na odpowiednio wykwalifikowanego pracownika, agencja wyszukuje go w bazie i kieruje go tam do pracy. A jeśli takiego w wykazie nie ma – prowadzi rekrutację, może nawet zorganizować szkolenie. Pracownik wiąże się wtedy z agencją umową o pracę na czas określony lub – to jedna z nowości – umową cywilnoprawną. Dla jednego przedsiębiorstwa (użytkownika – patrz niżej) pracownik może świadczyć pracę tymczasową nie dłużej niż przez 18 miesięcy w ciągu trzech lat. Nie może podejmować zadań na stanowiskach niebezpiecznych.

Użytkownikiem lub pracodawcą użytkownikiem nazywa się zakład pracy korzystający z usług pracowników tymczasowych i wiążących się umową z agencjami pracy tymczasowej. To nie najszczęśliwsza nazwa i niezbyt elegancka, jednak zapisana w ustawie o pracy tymczasowej. Można jej nie używać, ale trzeba ją znać, bo pojawia się w dokumentach (np. umowach) dotyczących pracy tymczasowej.

Praca tymczasowa jest rozwiązaniem, po jakie coraz chętniej sięgają przedsiębiorcy. Pomaga ono zracjonalizować koszty zatrudnienia pracowników zwłaszcza wtedy, gdy działalność zakładu zmienia się sezonowo – następują spiętrzenia prac i przestoje. Poszukującym zatrudnienia stwarza okazję do zarobienia pieniędzy w oczekiwaniu na stałą pracę, umożliwia nawiązanie kontaktu z potencjalnym pracodawcą (nic nie stoi na przeszkodzie, by w konsekwencji zatrudnić się na stałe u dotychczasowego „użytkownika”), czy daje możliwość zarobkowania ludziom, którzy na stałe wiązać się z pracą nie chcą lub nie mogą.

Kwestie prawne pracy tymczasowej regulują

● Ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 360 ze zm.).

● Ustawa z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 962).

● Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. 2016 poz. 645).

● Konwencja nr 181 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca prywatnych biur pośrednictwa pracy, przyjęta w Genewie 19 czerwca 1997 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 222 poz. 1448).

● Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/104/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie pracy tymczasowej (Dz.Urz. UE L 327/9).

● Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).