Kwota dochodu osiąganego przez rodziców rozliczających się na podstawie podatku ryczałtowego będzie wynikać z obwieszczenia ministra rodziny. Gminy pozytywnie oceniają to rozwiązanie, ale mają też wątpliwości związane z jego stosowaniem.
Obecnie osoby, które starają się o 500 zł na pierwsze dziecko, a prowadzą działalność gospodarczą rozliczaną w sposób uproszczony, np. ryczałtem lub kartą podatkową, dołączają do wniosku oświadczenie o kwocie osiąganego dochodu. W ten sam sposób postępują również rodzice ubiegający się o zasiłek rodzinny i świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego. Problem w tym, że deklarowany w oświadczeniu dochód jest czasami dopasowywany do tego, aby rodzina nie przekroczyła kryterium uprawniającego do świadczeń.
– Nie ma żadnego mechanizmu, który pozwalałby nam podważać wpisywaną przez rodzica kwotę – wskazuje Edyta Zaleszczak-Dyks, zastępca dyrektora Gdańskiego Centrum Świadczeń.
Dlatego nawet jeśli dochód mógł zostać zaniżony, gmina musi oświadczenie uwzględnić. Takim właśnie nieprawidłowościom ma zapobiegać przygotowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmiana przepisów. Sprowadza się do tego, że gdy wniosek o wspomniane świadczenia będzie składać osoba z własną firmą, to samorząd będzie przyjmować, że osiąga miesięczną kwotę dochodu w wysokości ogłaszanej corocznie przez ministra rodziny w obwieszczeniu. Podobna regulacja od wielu lat funkcjonuje w odniesieniu do rodziców-rolników. W ich przypadku przyjmuje się bowiem, że miesięczny dochód osiągany z jednego hektara przeliczeniowego gospodarstwa rolnego odpowiada 1/12 kwoty ogłaszanej co roku przez prezesa GUS.
– Jest to dobra propozycja, bo faktycznie ukróci pole do nadużyć – mówi Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń.
Zwraca natomiast uwagę, że projekt nowelizacji przepisów nie określa, jak należy postępować, gdy rodzic rozpoczyna działalność gospodarczą po roku, z którego dochody są wliczane do kryterium. O świadczenie wychowawcze na nowy okres wypłaty rozpoczynający się 1 października będą bowiem składać wnioski zarówno osoby, od dłuższego czasu prowadzące firmy (i dla nich będzie wiążąca kwota dochodu za 2016 r. podana w obwieszczeniu), jak i takie, które uruchomiły działalność w tym roku. Jest to kluczowe, bo założenie własnego biznesu jest traktowane jako uzyskanie dochodu, co skutkuje koniecznością uaktualnienia wysokości dochodów osiągniętych przez członków rodziny w poprzednim roku.
– Nie wiadomo, czy w stosunku do tych osób będzie miała zastosowanie wysokość dochodu z ryczałtu jeszcze za 2016 r., czy tak jak do tej pory będą one składać oświadczenie z deklarowaną kwotą nowo osiąganego dochodu – potwierdza Bogumiła Podgórska, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPS w Katowicach.
Zdaniem Damiana Napierały kwestia ta powinna zostać doprecyzowana w przepisach.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z systemem wsparcia rodzin