Zasiłek rodzinny, pielęgnacyjny lub rentę z ZUS może otrzymać niezamożna, starsza i schorowana osoba.

Seniorzy mogą liczyć na pomoc finansową od państwa.

Świadczenia z pomocy społecznej. Najbiedniejsze osoby, których dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, mogą otrzymać zasiłek z pomocy społecznej. Dla osoby samotnie gospodarującej jest to dochód nie przekraczający kwoty 634 zł.

Są trzy rodzaje zasiłków z pomocy społecznej - zasiłek stały przysługuje osobom całkowicie niezdolnym do pracy, a jego wysokość wynosi 604 zł miesięcznie. Okresowy jest przyznawany osobom, które przejściowo znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji - chodzi zwłaszcza o przypadki długotrwałej choroby czy niepełnosprawności. Jego wysokość to różnica między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, ale świadczenie nie może być wyższe niż 418 zł miesięcznie. Zasiłek celowy jest przyznawany na sfinansowanie określonych wydatków, na przykład na zakup żywności, leków, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów czy kosztów leczenia.

Ponadto gmina może przyznać ubogiej osobie pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie w postaci nieoprocentowanej pożyczki, która może być potem umorzona w części lub w całości. Możliwa jest też pomoc rzeczowa, poprzez udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym.

Biedna osoba ma również prawo do bezpłatnego posiłku, jeśli jej dochód nie przekracza 150 procent kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, czyli 951 zł.

Zasiłek i dodatek pielęgnacyjny. Niezależnie od kryterium dochodowego jest przyznawany zasiłek pielęgnacyjny, który przysługuje osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji. Ma on na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z zapewnieniem opieki i pomocy innej osoby. Mają do niego prawo osoby niepełnosprawne o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wszystkie osoby, które ukończyły 75 lat. Zasiłek wynosi 153 zł miesięcznie. Zasiłek opiekuńczy to jedno ze świadczeń opiekuńczych - jakie inne świadczenia przysługują opiekunom niepełnosprawnych, dowiesz się tutaj>>

Innem rodzajem świadczenia jest dodatek pielęgnacyjny, który wypłaca ZUS osobie całkowicie niezdolnej do pracy i samodzielnej egzystencji - i w związku z tym wymagającej opieki. Mają do niego prawo emeryci i renciści niezdolni do samodzielnej egzystencji, a osobom powyżej 75 rok życia przysługuje automatycznie. Dodatek wynosi 209,59 zł na miesiąc.

Zarówno zasiłek, jak i dodatek nie przysługuje osobom, które przebywają w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym.

Renty. Niezdolna do pracy osoba może także otrzymać rentę z ZUS - stałą lub okresową. Renta z tytułu niezdolności do pracy zostanie jednak przyznana, jeśli niezdolność powstała w wymaganych okresach składkowych lub nieskładkowych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Okresy są uzależnione od wieku osoby, kiedy powstała niezdolność do pracy i wynoszą:

  • 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
  • 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
  • 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
  • 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
  • 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat (okres ten musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem złożenia wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy).

Osoba uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy otrzyma tylko 75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Najniższa renta z tytułu stałej niezdolności do pracy wynosi 1000 zł, a częściowej - 750 zł.

Z kolei o rentę rodzinną z ZUS można starać się po śmierci członka rodziny, który miał prawo do renty lub chociaż spełniał warunki do jej otrzymania. Rentę rodzinną dostać może między innymi wdowa (lub wdowiec), o ile:

  • do dnia śmierci małżonka pozostawał(a) z nim we wspólności małżeńskiej oraz jeżeli ukończył(a) 50 lat lub
  • jest niezdolna(y) do pracy, wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu/żonie (które nie ukończyły 16 lub 18 lat albo są całkowicie niezdolne do pracy), przy czym przynajmniej jeden z tych warunków wdowa/wdowiec spełnił(a) w ciągu pięciu lat od śmierci współmałżonka lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej. 

O rentę rodzinną mogą ubiegać się też rodzice po zmarłych dzieciach, jeżeli bezpośrednio przed śmiercią chociaż częściowo były przez nie utrzymywane. Rodzice muszą najpierw jednak spełnić warunki, jakie prawo stawia przed wdową czy wdowcem ubiegającym się o rentę. Dokładnie o tym, kiedy przysługuje renta rodzinna po zmarłym współmałżonku, przeczytasz tutaj>>

Wysokość renty rodzinnej wynosi:

  • dla jednej osoby uprawnionej - 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
  • dla dwóch osób uprawnionych - 90 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
  • dla trzech i więcej osób uprawnionych - 95 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

W przypadku, gdy wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, jest ona dzielona w równych częściach między uprawnionych.

Wreszcie osoby niezdolne do pracy (stale lub czasowo) mogą otrzymać z ZUS rentę socjalną. Świadczenie przysługuje osobom pełnoletnim, o ile ich niezdolność powstała przed ukończeniem 18. roku lub w trakcie nauki do ukończenia 25. roku życia.

Renta socjalna przyznawana jest w stałej wysokości, wynoszącej 84 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czyli w 2017 roku renta socjalna wynosi 840 zł.

Świadczenie nie przysługuje osobie, która ma zagwarantowane prawo do emerytury, świadczenia przedemerytalnego, zasiłku przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolności do pracy - albo w przypadku, gdy dan osoba pobiera z tytułu niezdolności do pracy rentę rodzinną przekraczającą 200 proc. najniżej renty,