Co do zasady pracodawca nie może zwolnić pracownika w czasie urlopu wychowawczego. Czy od tej zasady są przewidziane wyjątki? Czy ochronie przed wypowiedzeniem podlega również pracownik, który mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, a złożył wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy?
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu.
Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Pracownik może być również zwolniony w sytuacjach wskazanych w ustawie z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. O ile pracownik przebywa na urlopie wychowawczym trwającym ponad trzy miesiące, zwolnienie może być oparte na przyczynach określonych w tej ustawie (przyczyny niedotyczące pracownika). Wypowiedzenia można dokonać zarówno w ramach zwolnień grupowych, jak i w razie zwolnienia indywidualnego. Zgodnie z uchwałą SN z 15 lutego 2006 r., II PZP 13/05 przepisy art. 10 ust. 1 i 2 powyższej ustawy mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego także w sytuacjach, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 1861 par. 1 zdaniu drugim k.p. (ogłoszenie upadłości lub likwidacja pracodawcy). Należy mieć przy tym na uwadze, że powyższą ustawę stosuje się wyłącznie do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników.
Obecnie pracownik, który mógłby korzystać z urlopu wychowawczego i zgodnie z wnioskiem pracuje w ramach obniżonego wymiaru czasu pracy, nie korzysta ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy. Jednak zgodnie z ostatnio uchwaloną nowelizacją kodeksu pracy, która ma wejść w życie z 1 stycznia 2009 r. (czeka na podpis prezydenta), pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie będzie dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.