Pracodawca nie chce wypłacać minimalnej stawki? Krok po kroku pokazujemy, jak napisać skargę do PIP. Skargę na pracodawcę do Państwowej Inspekcji Pracy może złożyć każdy zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Od tego roku taki przywilej zyskały również osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło – jeśli zleceniodawca nie wypłaca im wynagrodzenia w wysokości przynajmniej 13 zł za godzinę.
Skargę można przekazać osobiście, pocztą, faksem lub e-mailem.
Inspekcja powinna przeprowadzić kontrolę w ciągu 30 dni od jej złożenia i poinformować skarżącego o wynikach. Inspektorzy mogą nakazać pracodawcy usunięcie nieprawidłowości oraz ukarać go finansowo kwotą od 1 do 30 tys. zł. Jak skutecznie złożyć skargę? (Patrz wzór skargi).
Krok 1. Właściwy adresat
Na początek ważne jest znalezienie odpowiedniego inspektoratu pracy. Adres najbliższego znajdziemy na stronie Państwowej Inspekcji Pracy (https://www.pip.gov.pl/pl/znajdz). Oddziały mają kompetencje określone terytorialnie, a znajdują się w większych miastach (dawnych wojewódzkich). We wniosku wpisujemy dokładny adres oddziału wraz z ulicą i kodem pocztowym.
Krok 2. Podaj własne dane
To ważna sprawa. Inspekcja pracy nie zajmuje się donosami anonimowymi. Aby więc nasza próba zainteresowania instytucji niewłaściwymi praktykami stosowanymi przez pracodawcę się powiodła, trzeba we wniosku podać dokładne dane osobowe wraz z adresem, kontaktem telefonicznym bądź adresem e-mail. Na bok trzeba odłożyć obawy, że pracodawca dowie się, czyjej interwencji zawdzięcza kłopoty. PIP ma obowiązek utrzymania w tajemnicy takich informacji. Mogą one zostać ujawnione tylko za zgodą skarżącego (patrz krok 6).
Tylko wyjątkowo inspektorat pracy może zainteresować się skargą anonimową, jeżeli np. naruszenie przepisów zagraża życiu lub zdrowiu pracowników.
Krok 3. O co chodzi
Tu trzeba krótko i zwięźle sprecyzować zarzuty i opisać okoliczności, które potwierdzą fakt łamania praw pracowniczych. Powinniśmy też określić nasze oczekiwania. Powodem skargi może być jakiekolwiek naruszenie: kwestie związane z wynagrodzeniem, ale też wydłużanie czasu pracy, złe warunki techniczne i socjalne, mobbing, nieprzestrzeganie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, odmawianie urlopów itp.
Krok 4. Załączniki
Jeśli dysponujemy dokumentami potwierdzającymi nasze zarzuty, możemy ich kopie załączyć do pisma.
Krok 5. Dane skarżonej firmy
Bardzo precyzyjnie podajemy nazwę firmy: jej pełną nazwę i dokładny adres siedziby, ew. adres filii czy oddziału.
Krok 6. Podpisy
Skarga powinna być podpisana w kilku miejscach. Po pierwsze pod treścią pisma, potem jeszcze dwukrotnie: raz pod zgodą na przetwarzanie danych osobowych niezbędnych do rozpatrzenia sprawy, drugi raz pod zgodą lub zastrzeżeniem braku zgody na ujawnienie pracodawcy danych osobowych skarżącego (krok 6b). Jeżeli korzystamy z gotowego formularza PIP – mamy gotowe formułki i miejsca na podpisy. Jeżeli skargę piszemy samodzielnie, pamiętajmy o ich zamieszczeniu na końcu listu (można skopiować ze wzoru obok).
Podstawa prawna
Art. 10 pkt 15a, art. 11b, art. 44 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 640).
Jak może wyglądać kontrola PIP
KROK PIERWSZY: NA CELOWNIKU
Inspekcja zakładu pracy może wynikać z doniesienia złożonego przez pracowników firmy lub innych zainteresowanych (nie anonimowych), ale także może być spowodowana np. informacjami medialnymi. Inspektorzy prowadzą także okresowe rutynowe kontrole, do których przedsiębiorstwa typowane są losowo albo wg określonego klucza (np. firmy ochroniarskie).
KROK DRUGI: ZNIENACKA
Inspekcja pracy może skontrolować zakład o każdej porze dnia i nocy, jeśli przedmiotem jej zainteresowania są bezpieczeństwo i higiena pracy, legalność zatrudnienia oraz wypłacanie przynajmniej minimalnego wynagrodzenia (także minimalnej stawki godzinowej dla zleceniobiorców). Inspektor musi okazać legitymację służbową oraz upoważnienie do prowadzenia tej konkretnej kontroli.
KROK TRZECI: GOŚĆ W DOM...
Przedsiębiorca powinien zapewnić inspektorowi warunki do pracy. Najlepiej jeśli przydzieli mu specjalne pomieszczenie, w którym będzie mógł spokojnie przeglądać dokumenty i rozmawiać z ludźmi. Jeżeli inspektor zechce odwiedzić stanowiska pracy, na których pobyt wiąże się z zagrożeniem lub zabrudzeniem, trzeba mu zapewnić środki bezpieczeństwa (np. kask) czy ochronne (np. ubranie robocze). Przedsiębiorca musi też wyznaczyć osobę, która pozostanie do dyspozycji inspektora podczas jego nieobecności.
KROK CZWARTY: JAK NA DŁONI
Kontroler ma prawo odwiedzać wszystkie miejsca, w których przedsiębiorca prowadzi działalność, tak placówki filialne, jak i teren wykonywania zadań (np. plac budowy). Trzeba mu zapewnić wgląd do wszelkiej dokumentacji dotyczącej zatrudnienia (akta osobowe, dokumenty płacowe, zgłoszenia do ZUS, regulaminy), charakteru pracy (czynniki szkodliwe, plany techniczne pomieszczeń, próbki produktów) i umożliwić swobodną rozmowę (bez świadków) ze wszystkimi pracownikami. Ma on prawo do legitymowania zatrudnionych, a także do rejestrowania ich wypowiedzi.
KROK PIĄTY: NA POMOC INNE SŁUŻBY
W trakcie kontroli inspektor może na bieżąco polecać usuwanie niewielkich nieprawidłowości. Jeśli jednak uchybienia okażą się poważne, ma prawo zgłosić je innym instytucjom, które mogą być zainteresowane ujawnionymi faktami (np. ZUS, urząd skarbowy, urząd pracy, policja, prokuratura, straż graniczna itp.).
KROK SZÓSTY: PROTOKÓŁ
Po zakończeniu kontroli inspektor spisuje protokół. Musi w nim zawrzeć własne dane osobowe i jednostki PIP, która go oddelegowała. Ważne jest oznaczenie czasu kontroli, szczegółowy opis działań inspektora, wykaz stwierdzonych nieprawidłowości oraz spis wniosków pokontrolnych i podjętych działań. Jeśli inspektor pracy nie stwierdzi uchybień, nie musi pisać protokołu; wystarczy notatka stwierdzająca ten fakt.
KROK SIÓDMY: MOŻLIWE KONSEKWENCJE
Inspektor pracy ma prawo:
● skierować wystąpienie – to jakby porada, zalecenie pewnych zachowań bez żadnych sankcji w razie niezastosowania,
● wydać decyzję – to nakaz lub zakaz, który należy wykonać, przeważnie natychmiast, i to niezależnie od tego, czy przedsiębiorca zamierza odwoływać się od tych decyzji czy nie; o wykonaniu decyzji należy zawiadomić PIP.
● ukarać przedsiębiorcę mandatem w wysokości od 1 do 2 tys. zł. Za recydywę (takie samo wykroczenie w ciągu dwu lat) mandat może wzrosnąć do 5 tys. zł. Jeśli nieprawidłowości są poważne, uporczywe albo przedsiębiorca odmówi przyjęcia mandatu, inspektor kieruje wniosek do sądu, który może orzec grzywnę do 30 tys. zł.
KROK ÓSMY: PODPIS
Kontrolowany przedsiębiorca powinien podpisać protokół. Zanim to zrobi, ma prawo do zgłoszenia zastrzeżeń w ciągu 7 dni. Jeśli inspektor je uzna, może zmienić treść dokumentu. Brak podpisu kontrolowanego nie wstrzymuje obowiązku zastosowania się do konkluzji inspekcji.
Podstawa prawna
Art. 24 pkt 1 i sąsiednie (21–37a) ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 640 ze zm.).
WZÓR SKARGI
Nr rej.: ...................................................................., dnia _ _ . _ _. _ _ _ _ r.
(nadaje Państwowa Inspekcja Pracy)
Do Głównego/Okręgowego(*) Inspektoratu Pracy
ul. ................................................ (Krok 1)
ZGŁOSZENIE
skargi/wniosku/porady(*) .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
(Imię i nazwisko lub nazwa wnoszącego skargę/wniosek/zgłoszenie dotyczące udzielenia porady(*)) (Krok 2)
......................................................................................................................................................................................................................
(adres wnoszącego skargę/wniosek/zgłoszenie dotyczące udzielenia porady(*))
......................................................................................................................................................................................................................
Treść skargi/wniosku/zgłoszenia dotyczącego udzielenia porady(*):
.......................................................................................................................................................................................................................
Uprzejmie informuję, że firma XXX mająca siedzibę w YYY nie wypłaca osobom zatrudnionym minimalnego wynagrodzenia, a zlecając prace na podstawie umów cywilnoprawnych, nie stosuje minimalnej stawki godzinowej. (Krok 3)
Proszę o skontrolowanie mego pracodawcy. ...................................................................................................................................
Liczba i treść załączników: (Krok 4)
..... 1. kopia umowy o pracę .......................................................
..... 2. kopia umowy-zlecenia ....................................................
..... 3. rejestr czasu pracy ...........................................................
..... 4. potwierdzenie przelewu ................................................
.......................................................................................................................................................................................................................
Dane pracodawcy (podmiotu), którego skarga/wniosek(*) dotyczy: (Krok 5)
.......................................................................................................................................................................................................................
(nazwa)
.......................................................................................................................................................................................................................
(dokładny adres)
........................................................
(podpis zgłaszającego) (Krok 6)
Oświadczenie w sprawie wyrażenia zgody na przetwarzanie danych osobowych
Oświadczam, że wyrażam zgodę, na przetwarzanie moich danych osobowych w zakresie niezbędnym do rozpatrzenia skargi/wniosku/zgłoszenia(*) dotyczącego udzielenia porady (art. 23 ust. 1 i 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.).
............................................................
(imię i nazwisko, podpis)
Oświadczenie w sprawie wyrażenia zgody na ujawnienie, że czynności kontrolne przeprowadzone są w następstwie wniosku/skargi pracownika
Oświadczam, że wyrażam/nie wyrażam(*) zgodę/-y na ujawnienie, że kontrola przeprowadzana jest w następstwie mojego wniosku/skargi(*).
............................................................
(imię i nazwisko, podpis)
Pouczenie:
Zgodnie z art. 63 par. 2 kodeksu postępowania administracyjnego podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.
Oznacza to, że treść kierowanej do Państwowej Inspekcji Pracy korespondencji powinna zawierać co najmniej wskazanie:
1) osoby, od której pochodzi (jej imienia i nazwiska),
2) adresu (kodu pocztowego, miejscowości, ulicy, nr domu i mieszkania) tej osoby,
3) przedmiotu sprawy, której dotyczy.
Brak powyższych danych spowoduje pozostawienie sprawy bez rozpoznania.
(*) niepotrzebne skreślić
Źródło
Na podstawie wzoru opracowanego przez Państwową Inspekcję Pracy